ল'ৰা-ছোৱালীৰ ৰং-ঘৰীয়া খেল/দ্বিতীয় অংশ
(৩৪) প্ৰতিঘাত লৰ:—
দলবোৰ থিয় হোৱাৰ ব্যৱস্থা সুৰঙ্গ বলত দিয়াৰ দৰে।
এটা দলৰ কাৰণে কেবাটাও খুটি দিব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ১ম ল’ৰাটো খুটি বোৰেদি কেঁকোৰা-কেঁকুৰি কৈ গৈ, আকৌ কেঁকোৰা-কেঁকুৰিকৈ ঘূৰি আহি আঁচ পাৰ হবহি, আৰু ততালিকে সেইদৰে ২য়টো যাব, তাৰ পিছত ৩য়, ৪ৰ্থ ইত্যাদি। যিদলৰে শেষ ল’ৰাটোৱে প্ৰথমে শেষ কৰিব সেইদলৰে জয় হ’ব।
নানা ধৰণৰ বাধা বা প্ৰতিঘাত দি এই খেল খেলাব পাৰিব।
(৩৫) মানুহ কঢ়িওৱা খেল:–
দলবোৰ থিয় হোৱাৰ ব্যৱস্থা সুৰঙ্গ বলত দিয়াৰ দৰে।
আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়াৰ ইঙ্গিতত ১ম ল’ৰাটোৱে ২য় টোক বোকোচাত লৈ বা পিঠীয়া-পিঠিকৈ লৈ খুটিলৈ গৈ বোকোচাৰ পৰা ২য়ক নমাব; ১ম ল’ৰাটো খুটিৰ ওচৰতে থাকি যাব, আৰু নমাই দিয়া মাত্ৰকে ২য়টো লৰি আহি ৩য়ক নিবহি, ৩য়ই আহি ৪ৰ্থক নিবহি; এইদৰে যি দলেই প্ৰথমতে শেষ কৰিব সেইদলেই জিকিব।
(৩৬) ঘোঁৰা-ধৰা:—
ল’ৰাবোৰে এটা মণ্ডল পাতিব। দুইকৈ নম্বৰ কৰাব। ২নংবোৰ এখোজ পাছলৈ আৰু এখোজ বাওঁ কাষলৈ গৈ ১নংৰ পাছে পাছে থিয় হ’ব। এইদৰে দুটা মণ্ডল হ’ব; এটা ভিতৰৰ আৰু এটা বাহিৰৰ। ভিতৰৰ দল অৰ্থাৎ ১ নংৰে দল হ’ল ঘোঁৰা,
আৰু বাহিৰৰ অৰ্থাৎ ২ নংৰ দল হ’ল চোৱাৰী। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত চোৱাৰীবোৰ ঘোঁৰাৰ মণ্ডলটোৰ বাহিৰে (ওচৰে ওচৰে) লৰি ঘূৰি ফুৰিব। ঘূৰি ফুৰোঁতে ঘোঁৰা এটা কাটি আঁতৰাই বহুৱাই থ’ব আৰু ২য় ইঙ্গিত দিব; ২য় ইঙ্গিত দিয়া মাত্ৰে চোৱাৰীবোৰে য’তে যাকে পায় একোটাহঁত ঘোঁৰা ধৰি থিয় হ’ব। কোনোবা এটা চোৱাৰী ঘোঁৰা নোপোৱাকৈ বাকী থাকিব আৰু তেতিয়া সেই চোৱাৰী কটা পৰিব আৰু ওলাই আঁতৰত বহি থাকিবগৈ। আকৌ খেল আৰম্ভ হ’ব আৰু ক্ৰমান্বয়ে ঘোঁৰা আৰু চোৱাৰী কাটি কাটি গৈ থাকিব। যি চোৱাৰীয়েই শেষলৈকে থাকিবগৈ সেই চোৱাৰীয়েই ৰজা হ’ব, আৰু বাকীবোৰে বেৰি ধৰি যেই কোনো ধৰণেৰে এটা অভিনন্দন দিব।
(৩৭) ৰথ-খেল:—
এই খেলটো ৩ কি ৪ টাকৈ কঁকালত ধৰা-ধৰি কৰি, খুটিৰ ফালে পথালি ভাবে শাৰী পাতি অৰ্থাৎ ১ নংৰ কাষত ২ নং, ২ নংৰ কাষত ৩ নং আৰু ৩ নংৰ কাষত ৪ নং থিয়হৈ খেলিব। এটা দলৰে কেবাটাও সৰু সৰু দল হ’ব পাৰে। একোদলত ল’ৰাৰ সংখ্যা যেনিবা ১৬ টা। এটা দলৰে ৪ টা সৰু সৰু দল হ’ব আৰু ৪ টাকৈ কঁকালত ধৰা-ধৰি কৰি ইটো সৰু দলৰ পাছত সিটো সৰুদল থাকি থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰত্যেক দলৰে ১ম সৰু-দল নিজ নিজ খুঁটিলৈ লৰি গৈ, খুটিয়েদি ঘূৰি আহি আঁচ পাৰ হ’ব আৰু ততালিকে ২য় সৰুদল যাব। এইদৰে যাৰে প্ৰথমতে শেষ হ’ব সেইদলৰে জয় হ’ব।
এই খেলটোকে অন্য এক ধৰণেৰেও খেলিব পাৰি; আটাইতকৈ সৰু ল’ৰাক কিন্তু এই ধৰণেৰে দিয়া উচিত নহয়। তিনটা ল’ৰা কান্ধত ধৰা-ধৰি কৰি থিয় হ’ব (পথালি ভাবে)। মাজৰ ল’ৰাটোৰ কঁকালৰ ওচৰত দুয়োফালে মূৰ গুজি দুটা ল’ৰা আগলৈ বেঁকাহৈ, যেনেকৈ সুবিধা হয়। বাকী তিনটাৰ কঁকালত ধৰা ধৰি কৰি, থিয় হ’ব। এডাল ৰচী আনি ( প্ৰথম তিনটা ল’ৰাৰ ) কাষৰ ল’ৰা দুটাৰ দুয়ো কাষৰ বাহুত ৰচী আগ দুটা বান্ধি লেগামৰ নিচিনা কৰিব। এটা পাতল ল’ৰা বিচাৰি উলিয়াব , আৰু সেই পাতল ল’ৰাটো বেঁকাহৈ থকা ল’ৰা দুটাৰ দুটা পিঠিত দুটা ভৰি দি থিয় হ’ব। এয়ে হ’ল এখন ৰথ। এইদৰে দুখন বা ততোধিক ৰথ কৰিব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ৰথ কিখন নিজ নিজ খুটিলৈ গৈ ঘূৰি আহি পুনৰ নিজ স্থান যি ৰথে পাব সেই ৰথ জিকিব।
(৩৮) ভেকুলী জাপৰ খেল:—
সুৰঙ্গ বল খেলত থিয় হোৱাৰ দৰে দলবোৰ থিয় হ’ব, কিন্তু প্ৰতিটো ল’ৰা ইটো সিটোৰ পৰা অন্ততঃ ৫ ফুট আঁতৰ হ’ব লাগিব। প্ৰতি দলৰ আগত একোটাহঁত খুটি ৰাখিব।
আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত শেষৰটোৰ বাহিৰে সকলো ল’ৰাই আঠুত হাত থৈ বা ভৰিৰ গাঁঠিত ধৰি আগলৈ বেঁকা হ’ব। শেষৰটো ল’ৰাই তাৰ আগলৈ থকা ল’ৰাবোৰৰ ওপৰে ওপৰে জপিয়াই খুটিলৈ গৈ, সাধাৰণ ভাৱে লৰি ঘূৰি নিজ ঠাই পাই তাৰ আগৰ ল’ৰাটোক টিকাত চাপৰিয়াই নিজ ঠাইত বেঁকা হৈ থাকি যাব, আৰু চাপৰ খায়েই শেষৰ পৰা ২য় ল’ৰাটো
তুৰন্তে ১ম টোৰ দৰে জপিয়াবলৈ আৰম্ভ কৰি আৰু ঘূৰি আহি শাৰীৰ শেষ পাই শেষৰ ল’ৰাটোৰ ওপৰেও জাপমাৰি নিজৰ ঠাই পাই নিজৰ আগৰ ল’ৰাটোক চাপৰিয়াই নিজ ঠাইত থাকি যাব। এইদৰে ৩য় টো গৈ ঘূৰি আহি (শেষৰ পৰা) ১ম আৰু ২য় টোৰ ওপৰেও জাপ মাৰি ৪ ৰ্থক চাপৰিয়াব। এইদৰে যি দলৰে সকলো ল’ৰাৰ জাপ মৰা আৰু লৰমৰা শেষ হ’ব সেইদলৰে জয় হ’ব।
এইটো খেল মণ্ডল পাতিও খেলিব পাৰি। মণ্ডলটোৰ আধা এদল আৰু ইটো আধা আন দল। মণ্ডলটোৰ ল’ৰাবোৰে সোঁফালে কি বাওঁফালে (কিন্তু সকলোৱেই একে ফালে) থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰত্যেক দলৰে শেষৰ ল’ৰাই জপিয়াবলৈ আৰম্ভ কৰিব আৰু গোটেই মণ্ডলটো জপিয়াই ঘূৰি আহি নিজ ঠাই পাই আগৰটোক হেচুকি দি নিজ ঠাইত বেঁকা হৈ থাকি যাব। যি দলৰে প্ৰথমে শেষ হয় সেইদলেই জিকে।
(৩৯) এঠেঙীয়া খেল:—
সুৰঙ্গ বল খেলত থিয় হোৱাৰ দৰে ল’ৰাবোৰ থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ১ম ল’ৰাটো এঠেঙেৰে জপিয়াই জপিয়াই খুটিলৈ গৈ সেইদৰেই আকৌ ঘূৰি আহি নিজা ঠাই পাবহি আৰু পোৱা মাত্ৰকে ২য় ল’ৰা যাব। তাৰপিছত ৩য় ইত্যাদি। যি দলৰে প্ৰথমে শেষ হয় সেইদলৰে জয়। (জপিয়াই শেষ কৰা মাত্ৰে প্ৰত্যেক ল’ৰাই শাৰী এৰি আঁতৰত থাকিলে সুবিধা হয়)।
(৪০) কাছ-কাউৰী :—
দুটা দল মুখা-মুখি কৰি থিয় হ’ব; দুয়োদলৰ মাজত ৪ ফুট মান ফাঁক থাকিব। এটা দল হ’ব কাছ আৰু আনটো হ’ব কাউৰী। লৰিব লগা দুফালে দুটা সীমা নিৰ্দ্ধাৰিত কৰি দিব। শিক্ষকে ”কাছ” বুলি চিঞৰিলে কাছ বোৰ লৰ মাৰিব আৰু কাউৰীয়ে খেদি যিমান পাৰে সিমান নিৰ্দ্ধাৰিত কৰি দিয়া সীমাৰ ভিতৰত ছুবলৈ যাব। সীমা পাৰ হ’লেই ৰক্ষা পৰে। যিবোৰ ধৰাপৰে সেইবোৰ পাছৰ খেলত যোগ দিব নোৱাৰে; গেলে। শিক্ষকে যদি ”কাউৰী” চিঞৰে কাউৰীবোৰ লৰ মাৰিব আৰু কাছই খেদিব। এইদৰে কেইবাবাৰে খেলাৰ পিছত যিদলৰে বেচিকৈ গেলে সেইদলৰে পৰাজয় হয়।
(8১) মাকো খেল :—
দুটা দল হ’ব। প্ৰত্যেক দলটোৰ দুটা আধা হৈ এক আধা এফালে আৰু এক আধা এফালে মুখা-মুখি কৈ দূৰ-দূৰে থিয় হ’ব। ইটোৰ পিছত সিটো থাকি থিয় হ’ব। প্ৰতিদলত যেনিবা আঠোটা ল’ৰা। তলত দিয়াৰ দৰে থিয় হ’ব –
১ম দল— ৪, ৩, ২, ১, ১, ২, ৩, ৪,
২য় দল– ৪, ৩, ২, ১, ১, ২, ৩, ৪,
আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰতিদলৰে বাও ফালৰ ১ নংৰে লৰি গৈ সোঁ ফালৰ ১ নংৰক কামাল এখন দিব। ৰুমাল পায়েই সোঁ ফালৰ ১ নংৰে আহি বাওঁ ফালৰ ২ নংৰক দিব; ২ নংৰে গৈ সোঁ ফালৰ ২ নংৰক দিব ইত্যাদি। সোঁ ফালৰ
৪ নং গৈ বাওঁ ফালে আঁচ পাৰ হলেই খেল শেষ হয়। যি দলৰে প্ৰথমে শেষ হয় সেইদলেই জিকে।
ৰুমাল নোপোৱাকৈ কোনেও নিজ নিজ দলৰ আৰম্ভণী সীমাৰ আঁচ পাৰ নহ’ব।
(৪২) ম'হ যুজ:—
দুটা দল হ’ব। হাত আৰু। আঠু মাটিত থৈ, চাৰিঠেঙীয়া জন্তুৰ নিচিনা হৈ মুখা-মুখিকৈ দল দুটাই ঠাই ল’ব। দুটা আঁচ মাৰি সীমা নিৰ্দ্ধাৰিত কৰি দিব। এদলৰ এটা আৰু সিদলৰ এটা হৈ কান্ধে-কান্ধে লগাই যোৰ পাতি এযোৰ এযোৰ হ’ব। নিৰ্দ্ধাৰিত কৰি দিয়াৰ সময়ৰ ভিতৰত ঠেলা-ঠেলি কৰি যিদলেই আন দলৰ বেচি মানুহ পাৰ কৰিব পাৰে সেইদলৰে জয় হয়।
⸻⸻⸻⸻⸻⸻
১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮
১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮
⸻⸻⸻⸻⸻⸻
একে একে এযোৰ, দুয়ে এযোৰ, ইত্যাদি।
(৪৩) কেকোৰা খেল:—
সুৰঙ্গ খেলত দিয়া ব্যৱস্থাৰে দলবোৰ থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ১ম ল’ৰাই চাৰিঠেঙীয়া হৈ ওলোটা মুখীয়াকৈ (হুহঁকি যোৱাৰ দৰে) খুঁটিলৈ যাব; খুঁটি পাৰহৈ থিয়
.jpg)
১ নং চিত্ৰ
হ’ব, আৰু সাধাৰণ ভাৱে লৰি আহি আঁচ পাৰ হ’ব; আঁচ পাৰ হোৱা মাত্ৰে দ্বিতীয় যাব। এইদৰে যিদলেই প্ৰথমে শেষ কৰে সেইদলৰে জয় হয়।
(8৪) তলে-ওপৰে যোৱা খেল:—
এইটো ৩৮ নং খেলৰ দৰে মণ্ডল পাতি বা শাৰীত খেলিব। এটাৰ মূৰৰ ওপৰে জপিয়াই তাৰ পিছত ভৰিৰ তলে লে-বাই বা বগুৱা বাই, তাৰ পিছত মূৰৰ ওপৰে আকৌ ভৰিৰ তলে ক্ৰমান্বয়ে ইদৰে-সিদৰে খেলি, যিদলেই প্ৰথমে শেষ কৰিব, সেইদলেই জিকিব। ল’ৰাবোৰে ৫ ফুট মান আঁতৰা আঁতৰি হৈ ঠাই ল’ব।
(৪৫) চকাৰ দণ্ডী:—
কিতাপত থকা ১নং চিত্ৰৰ যোগ চিনটোৰ আকাৰত ভিতৰমুখীয়া হৈ ৪টা দল থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰত্যেক দলৰে ১ নং ল’ৰা চিত্ৰত দিয়া কাঁড়ৰ বাটেদি লৰি গৈ, গোটেই মণ্ডল ঘূৰি আহি নিজৰ শাৰীৰ শেষত থিয় হৈ ৮ নং ল’ৰা টোক পিঠিত চাপৰিয়াব; চাপৰ খাই ৮ নম্বৰে ৭ নম্বৰক, ৭ নম্বৰে ৬ নম্বৰক ইত্যাদিকৈ ক্ৰমান্বয়ে চাপৰিয়াব। ২ নম্বৰে যেতিয়া চাপৰ খাব তেতিয়া তুৰন্তে ১ নম্বৰৰ দৰে লৰ মাৰি শাৰীৰ শেষত থিয় হৈ চাপৰিয়াব। এইদৰে খেলোতে খেলোতে ৮ নং ল’ৰা ১ নং লৰাৰ ঠাই পাবহি, আৰু চাপৰ খাই ঘূৰি আহি যেতিয়া পুনৰ শাৰীৰ শেষ পাবহি তেতিয়া "হুৰে” বুলি চিঞৰি দিব। যিদলেই প্ৰথমতে শেষ কৰিব সেইদলেই জিকিব।
এই খেল বেগাই খোজ কাঢ়ি, এঠেঙীয়া লৰ মাৰি, হাতে ভৰিয়ে জন্তুৰ দৰে লৰ মাৰিও খেলাব পাৰি।
(৪৬) সাপৰ মোট চেলোৱা:—
সুৰঙ্গ বল খেলত দিয়া ব্যৱস্থাৰে ভৰি মেলি মেলি ল’ৰাবোৰ ইটো সিটোৰ পৰা এহাত এহাত আঁতৰত থিয় হ’ব।
প্ৰতি ল’ৰাটোৰে বাওঁ হাতখন নিজৰ ভৰিৰ তলে সুমুৱাই পাছলৈ দি পাছৰ ল’ৰাটোৰ সোঁ হাতখন আঙুলিয়ে আঙুলিয়ে লগাই খামোচ মাৰি ধৰিব আৰু সোঁ হাতখন আগলৈ দি আগৰ ল’ৰাটোৰ বাওঁ হাতখন ধৰিব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত শাৰীৰ শেষৰ ল’ৰাটোৱে লাহেকৈ মাটিত টিকাটো থৈ বহি দীঘল হৈ ওপৰলৈ মুখ কৈ হাতৰ শিকলি নিছিগাকৈ শুই পৰিব। তাৰ আগৰ ল’ৰাটোৱেও শুই পৰা ল’ৰাটোৰ ওপৰেদি ফেৰেকাকৈ পাছলৈ গৈ শুই পৰিবগৈ। এইদৰে ক্ৰমান্বয়ে ১ম ল’ৰাটো গোটেই খিনি ল’ৰাৰ ওপৰে ফেৰেকাকৈ গৈ, মাটিত শুই পৰি আকৌ উঠি ল’ৰাবোৰৰ ওপৰেদি ফেৰেকাকৈ আহি আহি আগৰ ঠাই পাবহি আৰু গোটেইবোৰ ল’ৰা থিয় হ’ব। মাটিত পৰি যাওঁতে আৰু পুনৰ উঠি উঠি থিয়-শাৰী হওঁতে শিকলি ছিগিব নোৱাৰিব। যাৰে প্ৰথমতে শেষ হয় সেইদৰে জয় হয়।
(8৭) বাঘে নেজধৰা:—
ইজনৰ পাছত সিজন হৈ, কঁকালত ধৰা-ধৰি কৰি শিকলি এডাল কৰি ল’ৰাবোৰ থিয় হ’ব। অন্য এটা ল’ৰা বাঘ হৈ শিকলি ডালৰ ১ম ল’ৰাটোৰে মুখা-মুখি হৈ থিয় হ’ব।
শিকলি ডালৰ ১ম লৰাটোৱে লাঠী এডাল পথালি কৰি সমুখত ধৰিব। শিকলি ডালৰ শেষৰ ল’ৰাটোৰ পাছফালে কঁকালৰ পৰা ওলোমাই ৰুমাল এখন খোচনি মাৰি দিব। ৰুমাল খন হ’ব নেগুৰ। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত বাঘটোৱে নেগুৰ ডাল আনি মাষ্টৰক দিবলৈ চাব আৰু ১ম ল’ৰাটোৱে লাঠি ডালেৰে বাঘ যি ফালেই যায় সেই ফালেদি গৈ আগত থিয় হৈ বাধা দিব। বাধা দিওঁতে শিকলি ছিগিব নেলাগে আৰু গোটেই শিকলিডালে এক হৈ বাধা দিব। শেষৰ ল’ৰাটোৱেও বিশেষ চেষ্টা কৰিব যাতে নেগুৰ ডাল নিব নোৱাৰে। নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত যদি বাঘে নেগুৰ আনিব নোৱাৰে, তেন্তে বাঘৰ পৰাজয়।
এইটো দল খেল কৰিও খোলাব পাৰি। প্ৰত্যেক এদলৰ এটাক প্ৰতিনিধি কৰি বাঘ হ’বলৈ দিব আৰু সিদলে শিকলি কৰিব; তাৰ পিছত আগেয়ে বাঘ পঠিওৱা দলে শিকলি কৰিব আৰু আন দলে বাঘ দিব।
(৪৮) হায়দৰাবাদ বল:—
এখন সৰু “ফীল্ড” ত ফুটবলৰ দৰে এই খেল হাতেৰে খেলে। গ’লকীপাৰ, বেক্, ফৰওৱাৰ্ড আদি ফুটবল খেলত থকাৰ দৰে থাকিব। যেই-সেই সংখ্যক ল’ৰাই খেলিব পাৰে। বেচি ল’ৰা হ’লে গ’লকীপাৰ ২/৩ জন হ’ব পাৰে, সেইদৰে অন্যান্যবোৰো। ল’ৰাৰ সংখ্যা বেচি হ’লে কোনটো কোন দলৰ ল’ৰা জানিবলৈ এটা চিন থকা ভাল। এদলে হয়টো বনিয়ন পিন্ধিৰ আৰু আনদলে কামিজ পিন্ধিব বা এদলে ডিঙিত আঁৰি ফটাকানি বা ফিটা এডাল ল’ব আৰু আনদলে নল’ব।
শিক্ষকে কেন্দ্ৰস্থানত দুয়োদলৰ চেণ্টাৰ ফৰওৱাৰ্ড্, দুটাক মুখা-মুখিকৈ থিয় কৰি লৈ মাজতে ওপৰলৈ বলটো মাৰি দিব আৰু খেল আৰম্ভ হ’ব। ইটোলৈ সিটোলৈ বলটো দলিয়াই “পাচ’ কৰি খেলিব লাগে আৰু বলটো গ’লৰ খুঁটিৰ মাজেদি গ’লেই একোটাহঁত গ’ল হয়। তলৰ নিয়মখিনি মানি চলিব।
(ক) বলটো হাততলৈ কোনো ল’ৰা লৰ মাৰিব নোৱাৰে বা এখোজতকৈ ভৰি লৰাব নোৱাৰে। কিন্তু এহাতেৰে মাটিত বগৰাই বা মাটিত ঠেকেচি-ঠেকেচি বল নিব পাৰিব। বগৰাই নিয়াৰ পিছত বা ঠেকেচি নিয়াৰ পিছত দুহাতেৰে বল ধৰিলেই অন্য ল’ৰালৈ ”পাছ” কৰিবই লাগিব। এইবোৰ নিয়ম যি দলে ভঙ্গ কৰিব, আন দলৰ এটা ল’ৰাই ফীল্ডৰ বাহিৰৰ পৰা "আউট-থ্ৰ” কৰি পুনৰ খেল আৰম্ভ কৰিব।
(খ) গ’লকীপাৰে হাত-ভৰি সমানে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব; কিন্তু অন্য ল’ৰাৰ ভৰিত লাগিলেই “ফাউল” হ’ব আৰু “আউট্ থ্ৰৰে” পুনৰ খেল আৰম্ভ হ’ব।
(গ) কোনো ল’ৰাই আন দলৰ ল’ৰাক হাতেৰে গাত বা অন্যান্য অঙ্গত ধাবিব নোৱাৰিব। ইয়াৰ দোষত আন দলে এটা ”পেনালিটি থ্ৰ” পাব।
(ঘ) ইয়াত ‘অফ্-চাইড্' নাই। ল’ৰা য’তে ত’তে থাকিব পাৰে।
(ঙ) দুটা ল’ৰাই একেলগে ধৰোঁতে যদি বহুতপৰ বলটো ল’ৰা দুটাৰ হাততে ৰৈ থাকে, তেন্তে শিক্ষকে বলটো লৈ সেই ল’ৰা দুটাক মুখা-মুখি কৰি থিয় কৰাই চেণ্টাৰত মৰাৰ দৰে মাজতে বলটো ওপৰলৈ মাৰি দিব।
(৪৯) চৰাই চিকাৰী :-
এখন ফিল্ডৰ এচুকত সৰুকৈ মাটিত আঁচেৰে এটা মণ্ডল আঁকি এটা ”চৰাইৰ বাহ” কৰিব, আৰু আন চুকত এটা “সজা” কৰিব। বাহটোত এজনী চৰাই থাকিব। আন এটা ল’ৰা চিকাৰী হ’ব, আৰু বাহ আৰু সজাৰ ঠিক সোঁ মাজত চিকাৰী থিয় হ’ব।
ফিল্ডখনৰ আন মূৰত দূৰলৈ বাকীবোৰ ল’ৰা থাকিব। ল’ৰা থকাখন হ’ব হাবি আৰু হাবিত ৩/৪ কৈ শালিকা, ৩/৪ কৈ ভাটৌ, ৩/৪ কৈ কাউৰী, ইত্যাদি ভাৱে চৰাই থাকিব। চৰাইবোৰ সানমিহলি হৈ ছেদেলি-ভেদেলি হৈ থাকিব।
বাহৰ পৰা মাইকী চৰাইজনীয়ে যেই সেই এটা চৰাইৰ নাম মাতিব। মতা মাত্ৰকে সেই নামৰ চৰাইখিনি অৰ্থাৎ ল’ৰাখিনি বাহলৈ লৰ মাৰিব আৰু বাহত সোমোৱাৰ আগতে চিকাৰীয়ে ছুবলৈ যাব। যিবোৰক চিকাৰীয়ে চুব সেইবোৰ সজালৈ যাব আৰু বাকীবোৰ বাহলৈ যাব। আটাইবোৰ চৰাইৰ নাম মতাৰ পিছত, চৰাই বাহত বেচি নে সজাত বেচি লেখি চাব।
(৫০) ভলী বল আৰু টেনিকইট:-
এই খেলৰ বেলেগ কিতাপ আছে। এইবোৰ খেলৰ নিয়মৰ বিস্তৃত বৰ বেচি, আৰু অলপ খৰচ লাগে। গাৱঁলীয়া পাঠশালাত খেলৰ পুঁজি প্ৰায় নথকাত এই খেল খেলাব পৰা নেযায়। গতিকে ইয়াৰ নিয়মাৱলী ইয়াত দিয়া অনাৱশ্যক আৰু অনেক অসুবিধাজনক।
(৫১) কেঁকোৰ লৰ:—
এই খেল এযোৰ এযোৰ হৈ খেলে আৰু কেবাযোৰো গোট খাই এটা দল হ’ব পাৰে।
ইটোৱে সিটোৱে হাতেৰে কেৰেপা লগাই ধৰি পিঠিয়া-পিঠি হৈ যোৰ পাতে। ল’ৰা দুটাৰ সোঁ কি বাওঁ কাষ সম্মুখত থকা খুঁটিমুখীয়া কৰি দুয়ো এক হৈ জপিয়াই জপিয়াই লৰি যাব লাগে। ১ম যোৰ লৰি গৈ খুঁটিয়েদি ঘূৰি আহি আঁচ পাৰ হ’লে ২য় যোৰ যাব, ইত্যাদি। যি দলৰে শেষৰ যোৰাই প্ৰথমে শেষ কৰে সেইদলৰে জয় হ’য়।
(৫২ ) পানীত—পাৰত—(মনোযোগিতা খেল) :-
মাটিত আঁচ পাৰি বা লাঠী ব্যায়ামৰ দিনত ল’ৰাবোৰে মণ্ডল পাতি সন্মুখত লাঠীবোৰ পাৰি পাৰি এটা মণ্ডল কৰিব। মণ্ডলটোৰ ভিতৰ ঠাই হ’ব পানী আৰু বাহিৰ ঠাই পাৰ। ল’ৰাবোৰ মণ্ডলৰ আঁচৰ ওচৰত পাৰত থিয় হ’ব। শিক্ষকে ”পানীত” বুলিলে ল’ৰাবোৰে জাপ মাৰি আঁচৰ ভিতৰ হ’ব আৰু ”পাৰত” বুলিলে জাপ মাৰি আঁচৰ বাহিৰ হ’ব। পাৰত থিয় হৈ থকা অৱস্থাতে যদি ‘পাৰত' বোলা যায় আৰু পানীত থিয় হৈ থকা অৱস্থাতে যদি “পানীত” বোলা যায় আৰু ল’ৰাবোৰে যদি জাপ মাৰে বা মাৰিবলৈ গা লৰাই তেন্তে কটা পৰে। মণ্ডলটোৰ এক আধা এটা দল আৰু ইটো আধা আনটো দল। যি দলৰে নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ ভিতৰত বেচি কটা পৰে সেইদলেই হাৰে।
(৫৩) ওপৰ-তল হাত—(মনোযোগিতা খেল):-
“ওপৰ” বুলিলে হাত ওপৰলৈ দাঙিব, “তল” বুলিলে তললৈ নমাব। পানীত—পাৰত খেল খেলাত ভুল হোৱাৰ দৰে যাৰে ভুল হয়, তেৱেঁ কটা পৰে। যাৰে বেচি কটা পৰে সেইদলেই হাৰে।
(৫৪) মই কওঁ, এলাৰ্ট –(মনোযোগিতা খেল):–
"মই কওঁ”বাক্যেৰে কিবা এটা আদেশ দিলে পালন কৰিব লাগে। “মই কওঁ এলাট্" বুলিলে ল’ৰাবেৰে এলাৰ্ট্ হ’ব, “মই কওঁ ষ্টেণ্ড্ এট ইজ” বুলিলে ল’ৰাবোৰ ষ্টেণ্ড্ এট্ ইজ হ’ব। অকল “এলাৰ্ট্" বা “ষ্টেণ্ড্ এট্ ইজ” বুলিলে যি ভৰি লৰাব তেওঁৰ ভুল হ’ব আৰু কটা পৰিব। যি দলৰে বেচি কটা পৰে সেই দলেই হাৰে।
(৫৫) ৰুমাল পেলা:-
ল’ৰাবোৰ মণ্ডল পাতি বহিব বা থিয় হ’ব। এটা ল’ৰাই (আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত) মণ্ডলটোৰ বাহিৰেদি লৰ মাৰি ঘূৰিব আৰু কাৰোবাৰ পাছত গম নোপোৱাকৈ ৰুমাল এখন পেলাই যাব। যিজনৰ পাছত ৰুমালখন পেলাব তেওঁ ততালিকে তুলি লৈ পেলাওঁতা ল’ৰাটোক খালী ঠাই ডোখৰ নৌ পাওঁতেই ধৰিবলৈ খেদি যাব। যদি ধৰিব পাৰে খেদোঁতাই খালী ঠাই ল’ব আৰু পেলাওঁতাই আকৌ কাৰোবাৰ পাছত পেলাই খেল পুনৰ আৰম্ভ কৰিব, আৰু যদি ধৰিব। নোৱাৰে খেদোঁতাই কাৰোবাৰ পাছত ৰুমাল পেলাই খেল পুনৰ আৰম্ভ কৰিব।
(৫৬) ভাত খাগৈ—যা:—
ল’ৰাবোৰ মণ্ডল পাতি থিয় হ’ব। এটা ল’ৰাই মণ্ডলটোৰ ভিতৰেদি ঘূৰি যেই-সেই দুটা ল’ৰাৰ মাজত অতৰ্কিতে হাতখন সুমুৱাই দিব। সেই দুটা ল’ৰাই দুয়ো দুফালে (বিপৰীত ফালে বৃত্তটোৰ বাহিৰেদি লৰ মাৰি খালী ঠাইলৈ পুনৰ আহিবলৈ চাব যেয়ে আগতে খালী ঠাই পায় সেয়ে তাতে ৰয় আৰু বাকী জনে আকেী কোনোবা দুজনৰ মাজত হাত ধৰি খেল আৰম্ভ কৰে।
দুফালে দুজন হৈ ল’ৰা ওলাই গ’লে দুটা ঠাই খালী হয় তাৰে এটাত হাত সুমুৱাই ধৰা ল’ৰাটো থাকি আহিব।
(৫৭) জল-কুৱঁৰী:—
ল’ৰাবোৰ দুদল হৈ, ই দল সিদলৰ পৰা ৩০/৪০ ফুট আঁতৰ হৈ, মুখা-মুখি কৈ থিয় হ’ব। মাজৰ ঠাই ডোখৰ হ’ল নৈ। নৈৰ সোঁ মাজত এটা ল’ৰা ”জল-কুৱঁৰী” হৈ থিয় হ’ব। জল-কুঁৱৰীয়ে কোনোবা এটা ল’ৰাক নৈ পাৰ হৈ ইটো পাৰলৈ যাবলৈ ক’ব। সেই ল’ৰাটোৱে আনটো পাৰৰ এটা ল’ৰাক পাৰ হ’বলৈ ইঙ্গিত দিব। দুয়োটা ল’ৰাই ঠাই সলনা সলনি কৰিবলৈ লৰ মাৰিব। আৰু জল কুৱঁৰীয়ে ইতিমধ্যে যেই সেই এটাক ছুবলৈ চেষ্টা কৰিব। যাকে ছুব সিয়ে পিছৰ খেলত জল-কুঁৱৰী হ’ব আৰু অগৰ জল-কুঁৱৰীয়ে সেই ল’ৰাটোৰ ঠাই ল’ব।
(৫৮) এঠেঙীয়া বগলী:—
এইটো খেল চেলাম খেলৰ দৰেই খেলিব; মাত্ৰ যাওঁতে এঠেঙেৰে জপিয়াই যাব আৰু লগ পালে চেলাম দিব নেলাগে। খালী ঠাই প্ৰথমে যেয়ে পায় সেয়ে ৰয়।
.jpg)
ৰজা-ৰাণী খেল—
২ নং চিত্ৰ
(৫৯) নাচ লৰ আৰু ধৰ:-
ওপৰ খেলটোকে নাচ-লৰেৰে (skipping) খেলিব।
একে ফালে দি গৈও এই দুটা খেল খেলিব পাৰি। যি চাপৰ খায় তেওঁ ওলাই চাপৰিৱাওঁতাক পাছে পাছে খেদিব আৰু খালী ঠাই পোৱাৰ আগতে ধৰিব পাৰিলে খালী ঠাই তেওঁৰ হ’ব। ধৰা পৰা জনে পুনৰ আনক চাপৰিয়াই খেলা আৰম্ভ কৰিব।
(৬০) ৰজা-ৰাণী:-
৬ নংৰ ”তিনটা নোহোৱা” খেলত দিয়া ব্যৱস্থাৰ দৰে দুটা মণ্ডল পাতিব। প্ৰতি যোৰ ল’ৰাৰ এটা হ’ব ৰজা আৰু আনটো হ’ব ৰাণী।
ফীল্ড খনৰ এমূৰে এটা আঁচ টানি সীমা নিৰ্দিষ্ট কৰি দিব।
আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া প্ৰথম ইঙ্গিতত মণ্ডল দুটা দুফালে নৃত্যলৰেৰে বা কুকুৰ লৰেৰে ঘূৰিব; ২নং চিত্ৰত দিয়া কাঁড়ৰ চিনত ঘূৰিব। দ্বিতীয় ইঙ্গিতত ৰজাবোৰে নিজ নিজ ৰাণীক বিচাৰি ধৰা-ধৰি কৰি যোৰ পাতি পাতি লৰি নিৰ্দ্দিষ্ট কৰি দিয়া সীমা পাৰ হ’বগৈ। যি যোৰেই আটাইতকৈ পিছত আঁচ পাৰ হ’ব সেই যোৰেই মৰা পৰে বা কটা যায় বা খানা খাবলৈ নেপায়। এইদৰে খেলোতে খেলোতে যি যোৰেই শেষলৈকে কটা নপৰাকৈ থাকে সেই যোৰৰে জয় হয়।
এই খেল মণ্ডলটো ভঙাই লৰ নমৰাইও খেলাব পাৰি। প্ৰথম ইঙ্গিতত ধৰিব আৰু দ্বিতীয় ইঙ্গিতত ৰজা-ৰাণী মুখা-মুখিকৈ হাত ধৰা-ধৰি কৰি বহি যাব।
(৬১) তলা-ছাবি :—
৬ নংৰ ”তিনটা নোহোৱা” খেল খেলিবলৈ কৰা দুটা মণ্ডলৰ দৰে মণ্ডল কৰিব। এই দুটা মণ্ডলৰ প্ৰতি যোৰ ল’ৰা আগা-পাছাকৈ নাথাকি কাষে-কাষে লগাই থিয় হ’ব। দুয়োজনে ভিতৰ ফালৰ হাত, (ইজনৰ হাত সিজনৰ হাতৰ লগত লগাই) তলা লগাই কঁকালত থ’ব। বাহিৰৰ হাতো কঁকালত থ’ব। দুজন ল’ৰা ওলাই থাকিব—এজন হ’ব বাঘ এজন হ’ব চিকাৰ। বাঘে চিকাৰক খেদিব। চিকাৰে ৰক্ষা পাবলৈ কোনোবা এযোৰৰ একাষে হাত তলা লগাই ৰ’ব। তলা লগোৱা মাত্ৰকে ৩য় ল’ৰাটো চিকাৰ হ’ব। বাঘে চিকাৰক ধৰিব পাৰিলে খেদা-খেদ উলটি যাব।
(৬২) ঘোৰ-দৌৰ :—
এইটো ৩৫ নংৰ “মানুহ কঢ়িওৱা। ” খেলৰ নিচিনা; মাত্ৰ এই খেলত বোকোচাত উঠাৰ দৰে উঠিবই লাগিব আৰু এটা লৰায়ে ইটোৰ পিছত সিটোকৈ দলটোৰ গোটেইখিনিক দৌৰাব লাগিব, আৰু ইটোৰ পিছত সিটোৰ বোকোচাত উঠোতে মাটিত লাগিব নোৱাৰিব। গতিকে দলটোৰ আটাইতকৈ সৰু ল’ৰাটোক চোৱাৰি কৰিব।
(৬৩) বল ল আৰু থ :—
সুৰঙ্গ বল খেল আদিত দিয়া ব্যৱস্থাৰে ল’ৰাবোৰ দল দল হৈ থিয় হ’ব। আৰম্ভণী আঁচত খাল এটা থ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ১ম ল’ৰাটোৱে বলটো তুলি ল’ব, খুঁটিলৈ লৰ মাৰি
আকৌ ঘূৰি আহি আঁচত বা আঁচ পাৰ কৰি বলটো থ’ব; তাৰ পিছত বল লৈ ২য় ল’ৰা যাব, এইদৰে যি দলেই প্ৰথমতে শেষ কৰিব সেইদলৰে জয় হ’ব।
(৬8) ধন তোলা:—
দুটা বা ততোধিক দল মণ্ডল আকাৰত থিয় হ’ব। মণ্ডলৰ কেন্দ্ৰস্থানত ধনৰ মোনা কৰি এখন ৰুমাল ৰাখিব। দলবোৰ ল’ৰাবোৰক ক্ৰমিক ভাৱে নম্বৰ কৰাব। প্ৰতিটো দলৰ প্ৰতি ল’ৰাই নিজৰ নিজৰ নম্বৰ মনত ৰাখিব। শিক্ষকে যেই সেই এটা নম্বৰ ক’ব, আৰু কোৱা মাত্ৰকে প্ৰতি দলৰ সেই নম্বৰৰ ল’ৰা ওলাই মণ্ডলটোৰ বাহিৰেদি লৰি ঘূৰি আহি নিজৰ ঠাই পাই কেন্দ্ৰ স্থানলৈ গৈ ৰুমালখন তুলি ধৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব। যিয়েই ৰুমাল খন তুলি ধৰিব সেইজনৰে দলটোৰ জয় হব। কেবাবাৰো খেলাব।
(৬৫) জীৱন-নৌকা:—
গোটেই দলটোক আগলৈ নিৰ্দিষ্ট কৰি দিয়া সীমালৈ লৰ মাৰি, বেঙা মেলি মেলি বা খোজ কাঢ়ি গৈ, সীমা পাৰ হৈ আকৌ আগৰ স্থানলৈ সেইদৰে ঘূৰিবলৈ ক’ব। আগৰ স্থান পাওঁ পাওঁ হওঁতেই শিক্ষকে যেই সেই এটা সংখ্যা ক’ব। শিক্ষকে যেনিবা ৬ ক’লে, তেতিয়া ল’ৰাবোৰে হাত ধৰা-ধৰি কৰি ৬ জনীয়াকৈ একোটাহঁত দল কৰি মণ্ডল পাতি ৰ’ব। যিখিনিয়ে একোটাহঁত তেনেকুৱা দল হ’ব নোৱাৰিব সেইখিনি ল’ৰা পিছৰ খেললৈ কটা পৰিব, বা গেলে; অৰ্থাৎ জীৱন-নৌকা নেপাই
বুৰ যায়। শেষলৈকে যিদলৰে ল’ৰা বেচিকৈ থাকিব সেই দলৰে জয় হ’ব।
(৬৬) ব্যৱসায়ীৰ অবাক ভাও:—
দুটা দুটা বা ততোধিক ল’ৰা গোট খাই যেই সেই এটা ব্যৱসায়ৰ অঙ্গি-ভঙ্গীৰে মাত নমতাকৈ ভাও দেখুৱাব লাগে। ভাও দেখিয়েই দৰ্শকে কি ব্যৱসায় কৰিছে ক’ব পৰা হ’ব লাগে।
(৬৭) পশুশালা:—
যিমান সংখ্যা ল’ৰা সেই দিন খেলত থাকিব সিমান সংখ্যা “কাৰ্ড” কৰি ল’ব। ”কাৰ্ড” বোৰত বেলেগ বেলেগ চৰাই আৰু জন্তুৰ নাম লিখিব। একেটা নামকে ৪/৫ টা মান “কাৰ্ড”ত লিখিব; যেনে কুকুৰ লিখা ৪ খন "কাৰ্ড”, মেকুৰী লিখা ৬ খন “কাৰ্ড" ইত্যাদি। “গাধ” লিখা এখন মাত্ৰ “কাৰ্ড” কৰিব। ল’ৰাবোৰক মণ্ডল পাতি বহুৱাব। প্ৰত্যেক ল’ৰাৰ আগে আগে তল মুৱাকৈ “কাৰ্ড” একোখন মাটিত থৈ যাব; আৰম্ভণৰ ইঙ্গিত নিদিয়ে মানে ল’ৰাবোৰে কি লিখ আছে নেচাব। আৰম্ভণৰ ইঙ্গিত পোৱা মাত্ৰে ”কাৰ্ড” খন চাই যি জন্তু বা চৰাই লিখা পায় সেই জন্তু বা চৰাইৰ মাত মাতি নিজৰ নিজৰ জ্ঞাতি ভাই ৰিচাৰি একে লগ খাই এঠাইত বেলেগাই বহি থাকিবগৈ। কথা কোনেও পাতিব নোৱাৰিব, বা মুখেৰে কোনেও কাকো একো সুধিব নোৱাৰিব; জন্তুৰ মাত মাতিহে সঙ্গী বিচাৰি উলিয়াব। গাধটো সঙ্গীহীন অকল-শৰীয়া হৈ ওলাই পৰিব আৰু শিক্ষকে পেংলাই কৰি সুধিব,—“লগ কোনে নেপালে? তুমি নেপালা? তুমি কি? গাধ!!”
(৬৮) টুপি পিন্ধি জাপ:—
ল’ৰাবোৰ দুদল হ’ব। দুটা টুপি ৰাখিব। সুৰঙ্গ বল খেলিবলৈ থিয় হোৱাৰ দৰে দল দুটা থিয় হ’ব। আগলৈ দুটা টুপি ৰাখিব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰতি দলৰ ১ম ল’ৰা টুপিৰ ওচৰলৈ দৌৰিব আৰু নিজৰ দলৰ ফালে মুখ কৰি মূৰত টুপি পিন্ধি তিনিবাৰ হাত-ভৰি মেলি জপিয়াব। টুপি মাটিত পৰিলে আকৌ তিনিবাৰ জপিয়াব। জপিয়াই নিজৰ দললৈ আহিব আৰু তাৰ পিছত ২য় জন যাব। এইদৰে যি দলেই প্ৰথমতে শেষ কৰিব সেই দলেহ জিকিব।
লাঠী লৈ জপিয়াইও এই খেল খেদিব পাৰি।
(৩৯) কোন হেৰাল:—
লৰাবোৰক মণ্ডল এটাত চকু মুদি ঘুৰি ফুৰিবলৈ দিব। ঘূৰোঁতে কোনোবা এটা ল’ৰাক টানি উলিয়াই নি কৰবাত লুকাবলৈ দিব। তাৰ পিছত বাকী বোৰক চকু মেলিবলৈ আদেশ দিব আৰু সুধিব, “তোমালোকৰ ভিতৰৰ পৰা কোন হেৰাল কোৱা। ” যিটো দলৰ ল’ৰাই প্ৰথমতে শুদ্ধকৈ নাম ক’ব, সেই দলেই জিকিব।
আন প্ৰণালী —এটা ল’ৰাক মণ্ডল টোৰ ভিতৰলৈ নি তললৈ মূৰ কৰাই চকু মুদাই বহুৱাই থ’ব। এতিয়া মণ্ডলটোৰ পৰা ল’ৰা এটা মনে মনে উলিয়াই নি লুকুৱাই থ’ব। চকু মুদি থকা ল’ৰা- টোক চকু মেলিবলৈ কৈ সুধিব, “কোন হেৰাল, কোৱা। ”
(৭০) শব্দ ভেদ:—
ল’ৰাবোৰৰ চকু বান্ধি দিব। নিলগৰ এঠাইত এটা সুহুৰি
বজাৰ বা অন্য কোনো এটা মাত মতাব। অলপ সময় বজাই বা মতাই বন্ধ কৰি, চকু বান্ধি থোৱা লৰা’বোৰক সুহুৰি বজোৱা বা মাত মতা মানুহজনক গৈ ছুবলৈ ক’ব। যি দলৰে ল’ৰাই প্ৰথমতে ছুব সেই দলৰে জয় হব।
(৭১) সুৰঙ্গ সোমা:—
প্ৰতি দল ভৰি দুটা মেলি মেলি ইটো ল’ৰাৰ পাছত সিটো ল’ৰাকৈ থিয় হ’ব। প্ৰতিদলেৰে শেষৰ ল’ৰাটোৱে, আৰম্ভণৰ ইঙ্গিত পোৱা মাত্ৰে, ভৰিৰ তলেদি ( সুৰঙ্গ টোৱেদি ) গৈ ১ম লৰাটোৰ আগত থিয় হৈ হাত মেলিব। হাত মেলা মাত্ৰে ইটো ল’ৰা যাব। এইদৰে ১ম ল’ৰাটো আকৌ গৈ শাৰীৰ মূৰত থিয় হ’লেই খেল শেষ হয়। যি দলেৰে প্ৰথমে হয় সেই দলেৰে জয় হয়।
(৭২) বেজী-সূতা:—
দুটা দল হ’ব। দুইদল এশাৰী পাতি থিয় হ’ব। হাত ধৰা-ধৰি কৰি গোটেই শাৰীটোৱে এডাল শিকলি বা সূতা কৰিব। ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮ ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮ ফালৰ মূৰৰ লৰাদুটাই, (অৰ্থাৎ ওপৰত দিয়া ভিতৰৰ ৮ ১ নম্বৰে) ফাঁক হৈ থিয় দি হাত দুখন তোৰণ কৰি ওপৰলৈ তুলি ধৰিব। এইটো হ’ব বেজীৰ বিন্ধা। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত দুয়োটা দলে শেষৰ ল’ৰাটোৰ পৰা আৰম্ভ কৰি, সুতা ডাল নিছিঙাকৈ (অৰ্থাৎ হাত নেৰাকৈ) বিন্ধাটোৱেদি ক্ৰমান্বয়ে সোমাই পুনৰ আগৰ ঠাইত আহি শাৰী পোনাই ৰবহি লাগে। যি দলেই প্ৰথমতে শাৰী পোন কৰি ৰ’ব পাবে সেই দলৰে জয় হয়।
.jpg)
জেওৰা ব—
৩ নং চিত্ৰ
(৭৩) ঘঁৰিয়াল ঘূৰণ:—
১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬
৬ টাকৈ (বা ৪ টাকৈ) দল হৈ ওপৰত দিয়াৰ দৰে এশাৰী হৈ থিয় হ’ব। প্ৰত্যেক দলে কঁকালত ধৰাধৰি কৰি ভৰিৰ ওপৰত বহি। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত প্ৰতোক দলে বহা অৱস্থাৰেই জপিয়াই জপিয়াই সোঁৱে কি বাঁৱে পুনৰ ঘূৰি আহি আগৰ মুখীয়া হলেই খেল খেল শেষ হয়। যি দলেৰে প্ৰথমতে শেষ হয় সেই দলেই জিকে। গুৰিয়ালটোৱে একেঠাইতে জাপ মাৰি মাৰি ঘূৰিব।
(৭8) জেওৰা ব:—
২ নং ছবিত দিয়া মণ্ডলাকাৰত ৪ বা ততোধিক সংখ্যাৰে দল দল হৈ থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙিতত প্ৰত্যেক দলৰে এক নম্বৰে ছবিত দিয়া কঁড়ৰ বাটত জেওৰা বোৱাৰ দৰে গৈ
গৈ গোটেই মণ্ডল ঘূৰি আহি ২ নংৰক ছুই দি নিজৰ ঠাইত ৰ’বহি। তাৰ পিছত ২ নং যাব; এইদৰে ক্ৰমান্বয়ে গৈ গৈ যি দলেই প্ৰথমে শেষ কৰিব সেইদলৰে জয় হ’ব।
(৭৫) শহা চিকাৰ:—
ল’ৰাবোৰ এটা আঁচৰ পাছত থিয় হ’ব। আগলৈ অলপ দূৰত সৰুকৈ বৃত্ত এটা মাটিত আঁচ টানি কৰি তাৰ মাজত শিক্ষক ল’ৰাৰ ফালে পিঠি কৰি থিয় হ’ব। লাহে লাহে ল’ৰাবোৰে (জোপ লৈ লৈ যোৱাৰ দৰে) শিক্ষক থকা মণ্ডলটোৰ ফালে গৈ থাকিবলৈ চেষ্টা কৰিব। শিক্ষকে ঘনাই ঘনাই পাছলৈ
চাব। চাওঁতে সকলো ল’ৰা অলৰ হৈ ৰ’ব লাগিব। শিক্ষকে পাছলৈ চাওঁতে যাকে লৰ-চৰ কৰা দেখিব তেওঁ আকৌ আঁচলৈ ঘূৰি গৈ আৰম্ভ কৰিব লাগিব। এইদৰে ধৰা নপৰাকৈ যিয়ে শিক্ষকৰ মণ্ডলটোত ভৰি দিব পাৰে সেয়ে জিকে। দল দল হৈ থাকিলে যিদলৰ ল’ৰাই ভৰি দিয়ে সেইদলৰে জয় হয়।
(৭৬)
ল’ৰাবোৰ তিনটা তিনটাকৈ ভাগ কৰি দিয়া যায়। দুটাই দুটাই যুজিব আৰু তৃতীয়টোৱে হৰা-জিকা বিচাৰ কৰিব। বাওঁ ভৰি তুলি বুকুত হাত সাবটি লৈ মুখীয়া-মুখি হৈ যুজাৰু দুটা থিয় হ’ব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত দুয়োটাই ঠেলাঠেলি খুন্দিয়াখুন্দি কৰিব। যাৰে ভৰি আগতে মাটিত পৰে সেয়ে হাৰে তাৰ পিছত জিকাই জিকাই যুজিব। শেষৰ খেলত যেয়ে জিকিব তাৰে জয়।
(৭৭) মণ্ডলৰ পৰা খেদা:—
এটা বৃত্তত দুটা ল’ৰা থিয় হ’ব। দুয়োটাই ঠেলা ঠেলি কৰি যেয়ে যাকে মণ্ডলৰ পৰা বাহিৰ কৰিব পাৰে তাৰে জয় হয়। কোনেও কাকো দাঙি নিব নোৱাৰিব।
(৭৮) ৰাজ্যৰ পৰা খেদা:—
৪০ ফুট দীঘল দুডাল আঁচ ইডাল সিডালৰ পৰা ২০ ফুট আঁতৰ কৰি টানিব। দুইডালৰ ভিতৰৰ কেন্দ্ৰ স্থানত দুটা দল মুখামুখি কৰি থিয় কৰিব। আৰম্ভ কৰিবলৈ দিয়া ইঙ্গিতত ঠেলা-
ঠেলি আৰম্ভ কৰি যি দলেই অন্য দলৰ বেচি সংখ্যা নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ সময়ৰ ভিতৰত আঁচৰ বাহিৰ কৰিব পাৰে সেই দলৰে জয় হয়।
(৭৯) মণ্ডললৈ টান:—
দুফুটীয়া বা চাৰিফুটীয়া মণ্ডল এটাৰ চাৰিউকাষে হাত ধৰা ধৰি কৰি ৮। ১০ টা ল’ৰা থিয় হ’ব। টনাটনি কৰি কাৰোবাৰ ভৰি সেই মণ্ডলটোত পেলোৱাবলৈ চাব লাগে। যাৰে পৰে সিয়ে কটা পৰে। যিয়ে শেষলৈকে থাকে, সিয়ে জিকে। মণ্ডলটোৰ চাৰিওফালে মুদগড় বা বটল কেটামান থিয় কৰি থৈয়ো এই খেল খেলাব পাৰি। যাৰ ভৰিত লাগি বটল বা মুদগড় পৰে তেৱেঁ কটা পৰে।
(৮০) আয়ৈ দেহি পুছি, যোৱা:—
ল’ৰাবোৰ মণ্ডল পাতি বহিব। এটা ল’ৰা হাত আৰু আঠু মাটিত থৈ পুছী বা মেকুৰী হ’ব। মেকুৰীজনীয়েও ”মেওঁ মেওঁ” কৰি প্ৰতি ল’ৰাটোৰ ওচৰলৈ গৈ লাটি-পুটি কৰিব। যাৰ ওচৰত লাটি-পুটি কৰিব তেওঁ ”আয়ৈ দেহি পুছি, যোৱা” বুলি মেকুৰীজনীৰ পিঠিত আৰু মূৰত হাত ফুৰাব, কিন্তু হাঁহিব নোৱাৰিব। নহঁহাকৈ গহীন গম্ভীৰ ভাবে ক’ব লাগে। মেকুৰী জনীয়ে লাটি-পুটি কৰি যিমান দূৰ পাৰে হঁহুৱাবলৈ যত্ন কৰিব। যিয়েই হাঁহিব তেওঁ মেকুৰী হ’ব লাগিব আৰু মেকুৰী তেওঁৰ ঠাইত বহিব।