জয়মতী/প্ৰথম গৰ্ভাঙ্ক
মন্ত্ৰণা-চৰা।
(ৰজা আৰু বুঢ়াগোহাঞি ডাঙ্গৰীয়া)ডাঙ্গৰীয়া।— স্বৰ্গদেৱ!
নোৱাৰিলোঁ নিৰাপদ কৰিব আমাক;—
আজিও জীৱিত এক আপদ প্ৰধান।
—নিশঙ্ক নহল সিংহাসন।
ৰজা।— কিবা কোৱাঁ!
আছে আৰু, ডাঙৰীয়া, কালশত্ৰু মোৰ?—
তুমি মোৰ পৰম বান্ধৱ; কৰাঁ ভাবি,
যিবা ভাল বন্ধুজন মঙ্গল কাৰণ;
—বিঘিনি নাশক তুমি মোৰ।
বু: গো:।— কৰা নাই ক্ৰটী লেশ; নকৰোঁ কাচিত।
কতনা কোঁৱৰ বধ হল আশঙ্কাত,
অঙ্গক্ষত কত জন কৰালোঁ গুপুতে,
তৱ মঙ্গল কাৰণ
ৰজা।—জানো সমুদায়।
জানি তৱ হিতচিন্তা হিত অৰ্থে মোৰ,
কৃতজ্ঞ অন্তৰে নিতে লওঁ তৱ গুণ।
কিন্তু মন্ত্ৰি! কিহেতু চিন্তিত?—চিন্তাযুত
দেখিলে তোমাক, চিন্তা-ভয় বাঢ়ে মোৰ।
জানা তো পূৰ্ব্বৰ কথা,—জানি ভাগ্য হাঁয়,
পূৰ্ব্বৰজাসকলৰ,—অকাল বিনাশ,—
নেসাহিল প্ৰাণে মোৰ ৰাজ্য লাভলই।
নাছিল সমূলি সিংহাসন বাঞ্ছা মোৰ।
অবাবত প্ৰাণ দিয়া অতি অসহন;—
সহেঁ তেও, হয় যদি দেশৰ কল্যাণ।
তোমাৰ কথাত মাথোঁ পতিয়ন গই,
উঠিলোঁহি কাৰেঙত; —কুক্ষণত হঁয়,
লভিছিলোঁ আপদীয়া ৰাজপাট এই!—
পিচে, ঘূৰি চিন্তা কিয়? কিবা অমঙ্গল
দেখিছাঁ আগত তুমি? আপদ প্ৰধান
বোলোঁ কাক? কোন সিটো প্ৰাণবৈৰী মোৰ?
বু: গো:।— নহয় সামান্য নৰ। নোৱাৰে চাপিব
সাধাৰণে কাষ তাৰ।
ৰজা।—কিয় মন্ত্ৰীবৰ?
বু: গো:।—মহা বাহুবলী তেওঁ, লাঙ্গি-গদাপাণি।
গোবৰ ৰজাৰ সুত, ফৈদ তুঙ্গ্ খুঙ্গ্।
অঙ্গক্ষত কৰা তাৰ নহয় সম্ভৱ
গুপ্তচৰ হতুৱাই।
ৰজাক।— কি হব উপায়!
বু: গো:।— উপায় চিন্তিব লাগে।
স্বৰ্গদেৱ, নহবাঁ অধীৰ; আছোঁমানে
সহায় তোমাৰ,—ৰাখিম প্ৰতিজ্ঞা মোৰ।
চাওঁ বাৰু, কি পাৰোঁ কৰিব যুক্তি-বুদ্ধি।
—নহবাঁ বিমোৰ অতি।
ৰজা।—বাৰু, ডাঙ্গৰীয়া!
প্ৰাণৰক্ষা মোৰ মাথোঁ, ৰাখিবাঁ মানত।
বু: গো:।—অৱশ্যে ৰাখিম। তাৰেহে ব্যৱস্থা হেতু
যাওঁ এবে, কৰোগই সম্ভৱ যি হয়।
(ডাঙ্গৰীয়াৰ প্ৰস্থান)
ৰজা— (আপোনাআপুনি) গদাপাণি!
ভীষণ ই নাম! শুনি মোৰ কঁপে হিয়া।
কান্দিছে অন্তৰে হাঁয়, কি জানো কি জানি!
পৰিছে মনত আজি তাহানিতে দেখা,
বীৰবাহু গদাপাণি ধেমালি-যুঁজত;—
প্ৰকাণ্ড পুৰুষ আৰু “ভীম গদাধাৰী,
অকলে শকত সিটো শত জনলই!
অঙ্গক্ষতে নিৰাপদ নকৰিব মোক;
নবধিলে গদাপাণি নুগুচে অপায়।
আৰু এক ঈৰ্ষানলে দহিছে অন্তৰ;—
জয়মতী পত্নীলাভ তাৰ! হিয়া উদঙ্গাই
সঁপিছিলোঁ যাক ভালপোৱা। যাৰ হস্তে
আজি সৰ্ব্বস্ব সঁপিব পাৰোঁ;—পাৰোঁ দিব
অকাতৰে সিংহাসন এৰি! কিন্তু হাঁয়,
নুপূৰিল প্ৰেম-আশা, নাই প্ৰতিদান;
ঘিণ কৰি নিলগালে মোক! নিলগালে
যাচি দিয়া প্ৰেম মোৰ! অযাচিতে পালে
কিন্তু, সেই ভালপোৱা, গদাপাণি বীৰে।
সেই গদাপাণি! প্ৰেমত বিঘিনি মোৰ!—
যাৰ নামে ঈৰ্ষানল জ্বলি উঠে ঘনে!—
লম তাৰ প্ৰতিশোধ; লম এইবাৰ;
লই তাৰ প্ৰাণ আজি, বিৰহ-অনল
জ্বলাম, প্ৰতিজ্ঞা মোৰ, জয়াৰ বুকত!
(প্ৰস্থান)
