মই

     কুনিমুনি

                    অক’মানি ছোৱালী

              ফুটুক্‌টুকী মই

                       টুক্‌টুক্‌কৈ ফুৰোঁ

                                খেদি খেদি পখিলী

                                         ধূলিৰে ধেমালি মোৰ

                                          অক’মানি ছোৱালী ৷



দেউতাৰ পদূলিত

            ফুল সৰে শেৱালি

                        মই ফুৰোঁ বুটলি,

            একোঁচ দুকোঁচকৈ

                        তিনিকোঁচ পাঁচকোঁচ

                                    আনো যে তুলি ৷



আইতাৰ থাপনাত

            ফুলৰ শৰাই পাতি

                           চাকি দিওঁ গধূলি,

সেৱা কৰি

    ৰৈ থাকোঁ

           লাৰুৱা গোসাঁইটিয়ে

                      লাৰু এটা

                                 মোকো আনি

                                         খাবলৈ দিবহি বুলি ৷



এশৰাই ফুল দিওঁ

থাপনাত চাকি দিওঁ আশা পালি

                                    নিতে নিতে গধূলি

মই যে অক’মানি ছোৱালী ৷



বগীতৰা বকুলে

     দুবৰিৰ নিয়ৰেৰে

                   মৰমৰ কথা পাতে

                              উৰুলিজোলোকা দি

                                           হাঁহে সোণ ৰ’দালি,

কুক্‌-ভা বুলি মই

         সিহঁতৰ ভাগি দিলোঁ

                   মই বুজ নোপোৱা

                           অমাতৰ কাকলি ৷



বগীতৰা বকুলীক

     লৈ আহোঁ ঘৰলৈ

              গোন্ধৰ হাঁচটিখন

                         কৰি দিয়ে মুকলি

                                মোৰে স’তে খেলি খেলি ৷


অক’মানি ছোৱালী ...

            খং হ’লে নাই মোৰ

                        ৰং হ’লে আছে,

নাকান্দো নহয় মই

      ঠেহ পাতোঁ পাছে ৷

             হাহোঁ, মাতোঁ, গান গাওঁ

               সপোনত দেখা পাওঁ

                        কুনিমুলি বগা হাতীপোৱালি ;

মোৰ বানবাটিটোৰ

            গাখীৰ সোপাকে খাই

গোৰ মাৰি ভাঙি দিয়ে

            গাখীৰৰ টেকেলি,

শুৰেৰে মেৰাই আনি

   কোঁচ ভৰি দিয়ে মোক

          ক’ৰবাৰ ফুলবোৰ সোণালী-ৰূপালী

            লোথোক্‌ লোথোক্‌ নাচে

                                    বগা হাতীপোৱালি ৷




আহ্‌ অ’, আহ্‌ অ’

                        ৰঙা চৰাই !

কুতুকুক্‌ কুতুলুক্‌

       গান গাই গাই

               আহ্‌ অ’

                       আহ্‌ অ’ ৰঙা চৰাই ৷



ৰঙাজবাৰ আমি

            মউজোল খাম,

পুতলাৰ নাচ-বাগ

            তোক দেখুৱাম ৷

মোৰে স’তে হাঁহিবি

মোৰে স'তে নাচিবি

মোৰখন কাঁহীতে

            ভাত দিম, দুধ দিম

            খুটুক্‌ খুটুক্‌কৈ

                                    খুটি খাবি ৷



অ’ বুলবুলি !

            নেজ নচুৱাই নাচ

                        কুতুলুক্‌ কুতুলুক্‌ বুলি ৷

মাজনীয়ে মোক

            আনেগে’ ধৰি

                        সাতোটা বাজিল বুলি

                                    দেখুৱাই ঘড়ী

                        পঢ়াবলে’ বহুৱায়....

            অকলে পুতলাবোৰ

                        আমন-জিমনকৈ

                                    থাকে পৰি পৰি ;

‘ক’টোৰ শুৰডাল

                        দেখি মোৰ লাগে ভাল,

পুতলা হাতীটোলে’

                  মনত আক’ জোকাৰে এচাৰি ৷

‘ঙ’টো দেখিলে মই

          চকুৰ আগেদি মোৰ

                   বেংটোৱে মাৰে বৰ জাঁপ ;

দন্তীয়া স দেখি

            গোটেই আখৰবোৰ

                        লাগে যেন

                        এটা ঢোৰাসাপ,

মোক যেন

         মেৰিয়াই ধৰে

                        পুতলাৰ ওচৰলে’

                                    যাবলৈ নিদিয়ে ৷



একাৰ ডালে বাৰে বাৰে

                        কৰে দিগ্‌দাৰ

ঘড়ীটো নাবাজে কিয়

                  কাঁটাডাল ৰৈ থাকে তাৰ ?

বৰ ভোক লাগে মোৰ

                  ভোকে আহি ধৰে,

মাজনী বৰ বেয়া

                  তেও মোক নেৰে ৷



আমাৰ ঘৰটো ভাল

                  ফুল থকা আগফাল ,

আমে-জামে

         কলাগাছে

                 তামোলৰে ভৰা পাছফাল ৷



চিৰা খুন্দা ঢেকীশাল

        লগতে খুন্দনা এটা

                           এটা উৰাল,

ফুলাম-গামোচা বোৱা

                        মাৰ তাঁতশাল

দুবৰি বনেৰে আছে ধুনীয়া চোতাল ৷

    পিছে হ’লে

        ময়ে আৰু

            অকণ বাপুয়ে

                 চিক্‌ চিক্‌কৈ জানো

                 পাকঘৰটোহে হ’লে

                 আটাইতবোৰতকৈ

                                  ভালতোকে ভাল ৷



আলু পোৰা

            কেনে মজা

থাকে তাত

            মাছ ভজা

মিঠৈ-সন্দেহ

            থাকে

                        যত পাৰি খাবি ;

মাজনীয়ে হলে

তালে বাৰে বাৰে গ’লে

চকু পোন্দোৱাই ধৰি

            দুৱাৰত মাৰি দিয়ে

            শকত ভোম্বোলসিং

                        মস্ত তলা-চাবি ৷


তলাডালে

            হাঁহে চাই

                        ঢেক্‌ঢেক্‌কৈ...

এনে খং উঠে যেন

            তাক ধৰি

                        ভুকু দিমগৈ ৷



ৰিকিমিকি পখিলাৰ চিকিমিকি পাখি

ৰিণ্‌জিন্‌ বিননিৰে উৰে মউমাখি ৷

আমে-জামে মলিয়ায় কুঁহি কুঁহি পাত

বাইদেৱে বিহুনাম গায় জাত জাত ৷

            কিমান তাৰিখে বিহু

                        জানানেহে বাৰু ?



ঘিলাপিঠা এনে এঠা

খোলাচপৰীয়া মিঠা

শিং থকা তিলপিঠা

            ৰঙা-বগা আলু

                        নাৰিকলৰ লাৰু,

            খাই মোৰ লাগে ভাল

বাইদেৱে বিহু নাচে জোকাৰি কঁকাল ৷



ৰেঁচ্‌পেঁচ্‌

   পোছাকেৰে

         বাইদেৱে ধুনপেঁচ

               মাৰি যায়

                   থিয়েটাৰ-ভাওনা চাবলে',

মই যাব খুজিলেই

            টোপনি আহিব বুলি

            পুতলা দিমহি বুলি

                     ফুচুলায় শুবলে’ ৷



কোনোবা টলকতে

                 বাইদেউ গুচি যায়গৈ,

বিচনাত বহি বহি

            পুতলাৰ কথাকেই

                 গুণি গুণি ভাবি থাকোঁ মই ৷



ডাঙৰ যেতিয়া হ’ম

            কিমান ইমানবোৰ পুতলা আনিম,

দেউতাৰ চন্দুকৰ

    পইচাসোপাকে নি

         গোটেই বজাৰৰে পুতলা কিনিম ৷



কি কি কিনিম জানা ?

      বহুত কিনিম

             দোকান উদং কৰি তেনেই আনিম ৷

এক্‌ দুই তিনি চাৰি

            পাঁচ সাত বাৰ তেৰ ন দহ বিছ্‌

                        একইছ্‌ বাইছ্‌ তেইছ্‌

            পয়ত্ৰিছ্‌ ছয়ত্ৰিছ্‌

এশ দুশ অষ্টসত্তৰ

            ঊনানব্বই

একানব্বই বিৰানব্বই বহুত নব্বই

     কিনি কিনি পুতলা

               দিম থই থই ৷



 হাঁহ পেক্‌ পেক্‌ কৰা

            চাৰি দিলে লৰ মৰা

            টেপা দিলে কেঁক কৰা ৰবৰৰ ল’ৰা

            ভোকোহা নোকোহা এটা নাক-মুখ খৰা ৷

            মস্ত মলুৱা এটা টেঙৰ বান্দৰ

            ভেঙুৰা-ভেঙুৰি কৰি

                        ছুই দিলে মাৰে বৰ লৰ ৷


আনিম আনিম এটা ওৰাংওটাং

মূৰত চেপিলে তাৰ

            তাল বায় খেটাংখেটাং ৷

হনুমান মুখ মেলি কৰে কাপ্‌ কাপ্‌

কাণখন মোহাৰিলে মাৰে থিয় জাঁপ ৷

ঢেকুৰা কুকুৰ এটা ভেবেলা কুকুৰ

ৰছীৰে টানিলে লৰে টুকুৰ টুকুৰ ৷

এখৰাহি আনি থম

                  অক’মান ল’ৰা,

এডলা ছোৱালী কিনি

     খৰাহিৰ পৰা দিম এটা এটা দৰা ৷

বিয়া হ’ব ধুমধাম্‌

ঢোল বাব ধিন্দাং

গিজিতাং গিজিতাং

ধিনিদাং খিতাং খিতাং

      নাম গাম জাত্‌ জাত্‌

              পানী তুলি তুলি আহি

                   বৰবিয়া হৈ গ’লে, বাহীবিয়া

                                          হ’ব পিছে

                                  খাম ভোজ-ভাত,

           বাইদেউক হলে মই

                    সোমাবলে’ নিদিম কোঠাত ৷

মোক যদি আগলৈ

            ভাওনালে’ নিম বুলি কয়,

                        তেতিয়াহে পাব কিবা

                                    যদি বাকী ৰয় ৷

তাৰ পিছে আক’ মই

                        কিনিম খেলনা গৈ,

ভাত ৰন্ধা

            সৰু সৰু

                        চছ্‌পেন চৰু

কেৰাহী, ডেগ্‌ছি তেৱা

আৰু পানী উতলোৱা

                        সেইটো যে কি নাম ?

                        কেটেলী নে কেটেলাপহু ?

                        কেবাটাও বট্‌লহি খুব সৰু সৰু ৷

হেতা কৰছুলি

    আৰু লোহাৰ জিঁজিৰা

         চামুচ কটাৰী কাঁটা

         কল এটা কণী ফেটা

              ৰুটিপুৰি বেলিবলে’ বেলোন বেলেনা

                       ৰন্ধা-বঢ়া কৰা জত

                               আছে খেলনা ৷

                        ভাত হ’ব ভক্‌ ভক্‌,

                        দাইলখন উতলিলে

                                    বক্‌ বক্‌ বক্‌

চেঁৎকৈ মাৰি দিম

            জলকীয়া জিৰাৰ চমক্‌,

চমকৰ ভমকত উঠে যদি জুই

বাল্‌টিৰ পানী মাৰি দিম ধৰি ধুই ৷

            তাৰ পিছে ভজা-পোৰা

                              বছাত লাগিম,

পেটুৱা ভেঙেনা আনি

            তাৰ ধৰি পেটটো ফালিম ৷

লঠামূৰা লাওটোৰ

                        টিকনি কাটিম,

ঘেচেৰ্‌ ঘেচেৰ্‌কৈ

            মাছবোৰ আনি আনি

                      মৈদাত বাছিম-কাছিম,

            আলু-পটলৰ ধৰি বাকলি চাঁচিম ৷

মূলাবোৰ কাটি যাম

                        খচ্‌ খচ্‌কৈ

মাজে মাজে এটুকুৰা

            খাম তাৰে মচ্‌মচ্‌কৈ ৷

ঠাহি ঠাহি

            কুটি যাম

                        এটা কলডিল,

ভাজিবলে’ বাছি লম

            খুতৰীয়া শাক জিল্‌মিল ৷

শাক-পাচলি চব

                        বাছিম কুটিম,

মটৰ-মাহখিনি হলে

            কোচত থৈ দিম ৷

হুটুৰ হুটুৰকৈ

            ঔ টেঠা এটা আনি

                        মাটিত খুন্দিম,

তিনিফাল চাৰিফাল

   কৰি তাৰে


           বখলিয়াই মই

                   টেঙাশাক আঞ্জা ৰান্ধিম,

                   আধাখিনি হওঁতেই নিমখ

                                             চাকিম ৷

পাতত দিয়া, ভাতত দিয়া

খৰলি জালুকীয়া

        অসমীয়া খাৰ্‌-টেঙা

              খাই খাই টকালি পাৰিবি,

কেঞাৰ ৰহৰ দালি

               খাই-বৈ উগাৰ মাৰিবি ৷


পাপৰ ভজা কুচ্‌কুচ্‌

আলু ভজা মুচ্‌মুচ্‌

      কনীভজা আমলেট্‌

              ইংলিছ টোছ্‌

‘মোগলাই কাৰী’ আৰু

              কোপ্তা-পোলাও,

জলা পাই হ’ব তোৰ

              চকুপানী ওলাওঁ ওলাওঁ ৷

ৰঙলুৱা চৰ্চ্চৰি

            পালে খাবি জাঁপ ধৰি,

ইংৰাজী কাট্‌লেট

            বইল ৰোছ্‌ ফোছ্‌

খালে তোৰ বাপুকণ

            হ’ব দিলখোছ ৷


ৰান্ধনী-বাঢনীবোৰ

            বৰ ভাল পাওঁ,

ঘিউ আছে

            মউ আছে

                        দুধ আছে

                                    দৈ

                        আৰু আখৈ

                        খাওঁ লৈ লৈ ৷



কঠালগুটিটো পোৰা; জুইত দিলে ধুম্‌ কৰা

কছুৰী, ফুলৰী-বড়া

            ৰসগোল্লা ৰসকৰা

                        খেদি খেদি খাওঁ

            এটা কথাহে হ’লে বৰ বেয়া পাওঁ ৷



তিতা তিতা নিমপাত

কেটেহা পটল পাত

                        তিতাকেৰেলা,

খালে মোৰ লাগে যেন

            জিভাত বগাই যেন

                        এটা বৰ চেলা ৷

তাতোকৈ আৰু

বেয়া পাওঁ বাৰু

            মায়ে মোক যেতিয়াই

                        কন্দুৱাই

                                    কন্দুৱাই,

ভাল ভাল বুলি বুলি

            বেয়া বেয়া দৰৱ খুৱায় ৷

মুখখন ধৰে ফালি

চামুচেৰে দিয়ে ঢালি

            হাত-ভৰি এছাৰিলে

                        এৰিবৰ নাই,

দেউতাও আহি

    প্ৰথমতে হাঁহি

          কয় বোলে ঔষধ বৰ ভাল ;

তথাপি নাখালে মই

     দাবি মাৰি

             ঘৰ-বাৰী

                        কৰে তালফাল

                                ইমান খঙাল !



নানান বিলৈ কৰি

            নগুৰ-বাগতি কৰি

                        ধৰি ধৰি ঔষধ খুৱায়,

ডাঙৰ হলেই মই

            দৰৱসোপাকে গই

                        পুখুৰীত দিম নি পেলাই ;

ভাত খাই উঠিলেই

    দেৱাই খুৱাই বুলি

             ভাতকেই খাবলই

                   মাজে মাজে

                           মনকে নাযায় ৷



ডাক্তৰডাল

            কিয় জানো ঘনে ঘনে

                        আমাৰ ঘৰলে’ আহে

                                    দুষ্ট পেটাল !

তাক দেখিলেই মোৰ

            চুলি আগে জীৱ যায়

                        দেৱাই দেৱাই তাৰ

                                    গাটো গোন্ধায়,

বেজী মাৰি সেইটোৱে বৰ ৰং পায়,

            খেক্‌খেক্‌কৈ হাঁহে

                          মোক কন্দা চাই ৷
 

মোক আক’ মিছাকৈয়ে

            মৰম কৰিম বুলি

                  ছোৱে মোৰ গাল,

                  ভয়তেই হওঁ লালকাল ৷

ভাইটিয়ে-ময়ে লৰি

                  সোমাওঁ চুকত,

বিচাৰিলে দেখে মোক

                 খাটৰ তলত ৷

মায়ে কয় ডাক্তৰডাল

                বৰ হেনো ভাল,

নহয় নহয় মা

            সেইডাল কেতিয়াও

            হবই নোৱাৰে ভাল...

                        সি যমকাল,

ডাঙৰ হলেই মই

            খুন্দি তাৰ

                 ভাঙি দিম ঢোৰোহা কঁকাল ৷