“কাৱৈমাৰী সত্ৰৰ অতিথি” নামৰ গল্পটো যেনেকৈ এগৰাকী বিধৱা মহিলাৰ এক বলিষ্ঠ প্ৰতিবাদ আৰু প্ৰতিৰোধেৰে সামৰণি পৰিছে আৰু যিটোয়ে এক প্ৰগতিশীল বাৰ্তা বহন কৰিছে— ঠিক তেনেকৈ “ভেলেঙীত উঠিছে বান” নামৰ গল্পটোত লেখকে প্ৰথমৰেপৰাই মূল চৰিত্ৰটোৰ দ্বাৰা কোৱাইছে যে নিঃস্ব সৰ্বহাৰা মানুহবোৰ একত্ৰিত হ’ব লাগিব। অন্যান্য চৰিত্ৰৰ মুখেদি কোৱাইছে— “গৰীবগ’ ভালবাসে মাত্ৰ গৰীবৰাই” (দুখীয়াক মাথোন ভাল পায় দুখীয়াসকলেহে)। ঠিক তেনেদৰে গল্পটোৰ মূল বাৰ্তা হৈছে বানপানী সমস্যাৰ স্থায়ী সমাধানৰ বাবে গণতান্ত্ৰিক আন্দোলন। এই আন্দোলন কোনো বাহিৰৰ মানুহে আহি কৰি নিদিয়ে— বানপানীৰ ভুক্তভোগী মানুহে নিজেই ঐক্যবদ্ধ হৈ এই সংগ্ৰাম গঢ়ি তুলিব লাগিব। আপাতদৃষ্টিত ধাৰণা হ’ব পাৰে যে লেখকৰ এইবক্তব্য কিছু পৰিমাণে আৰোপিত আৰু প্ৰচাৰধৰ্মী— কিন্তু লেখকে মাথোন যদি বানপানীৰ দুখ কষ্টৰ কাহিনীতে গল্পটো শেষ কৰিলেহেঁতেন তেতিয়াও গল্পটো অসম্পূৰ্ণ হৈ থাকিলেহেঁতেন। সৰ্বহাৰা নিঃস্ব মানুহৰ ক্ষোভ আৰু দুঃখ যন্ত্ৰণাৰ নিৰসৰণৰ পথ প্ৰদৰ্শন কৰাটোও লেখকে নিজৰ দায়িত্বৰ ভিতৰত সুমুৱাই লৈছে। লেখকৰ এই দায়বদ্ধতাক আমি উলাই কৰিব নোৱাৰোঁ।
উপৰোক্ত দুয়োটা গল্পৰ বিশ্লেষণে এইটো পৰিস্কাৰকৈ দেখুৱাইছে যে বিপুল খাটনিয়াৰে তেওঁৰ গল্পত অতি সাৰ্থকভাৱে সাধাৰণ মানুহৰ দুঃখ-যন্ত্ৰণা আৰু অসমৰ সমাজজীৱনৰ বাস্তৱ চিত্ৰ অত্যন্ত নিখুঁতভাৱে আৰু শিল্পসন্মতভাৱে উপস্থাপন কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। তেওঁৰ গল্পৰ ভাষা তেওঁৰ বিষয়বস্তুৰ সম্পূৰ্ণ উপযোগী। মাজুলীৰ পটভূমিত লিখা গল্পটোত তেওঁ এনে ভাষা আৰু শব্দ ব্যৱহাৰ কৰিছে যিবোৰে মাজুলীৰ সত্ৰীয়া জীৱনধাৰাৰ পৰিৱেশ এটা সৃষ্টি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। ঠিক তেনেদৰে বৰপেটাৰ পটভূমিত ৰচিত গল্পটোতো সেই ধৰণৰ উপযোগী ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছে। গল্পৰ চৰিত্ৰসমূহৰ মুখতো তেনেকুৱা শব্দ বা ভাষাও তেওঁ দিছে যিবোৰ সেই চৰিত্ৰ সমূহৰ উপযোগী। কিছুমান গল্পকাৰৰ গল্পত দেখা যায় খেতিয়ক এজনেও অধ্যাপকৰ ভাষাত কথা কয়— কিন্তু বিপুল খাটনিয়াৰৰ গল্পত সেইটো নাই। তেওঁৰ গল্পত খেতিয়কে খেতিয়কৰ ভাষাই ব্যৱহাৰ কৰে, ঠিকাদাৰে ঠিকাদাৰৰ ভাষাত কথা কয় আৰু নাৱৰীয়াইও নাৱৰীয়াৰ ভাষাত কথা কয়। সন্দেহ নাই যে গভীৰ আন্তৰিকতা আৰু অধ্যৱসায়েৰে দীৰ্ঘ দিন ধৰি সাধাৰণ মানুহৰ জীৱন নিবিড় আৰু ঘনিষ্ঠভাৱে অধ্যয়ন কৰাৰ পিছতহে গল্পকাৰ বিপুল খাটনিয়াৰে এই সিদ্ধি আৰু নিপুনতা অৰ্জন কৰিব পাৰিছিল।❐
(লেখক বি এইচ কলেজৰ ইংৰাজী বিভাগৰ সহযোগী অধ্যাপক)
