হয় সেই অৱস্থাত তেওঁক ব্ৰাহ্মণ বোলে। যেতিয়া শূদ্ৰ অৱস্থাৰ জীৱে মুক্তিৰ নিমিত্তে জ্ঞান বাণিজ্য কৰে তেতিয়া তেওঁক বৈশ্য জানিবা। সেই জীৱে যেতিয়া সত্যত নিষ্ঠা বা ৰাজ্য কৰে, ব্ৰহ্মাণ্ডময় জীৱমাত্ৰ প্ৰজাক পালন কৰিবৰ সক্ষম হয় তেতিয়া তেওঁক
ক্ষত্ৰিয় জানিবা। যেতিয়া জগৎময় আপোন আত্মা বুলি সেই জীৱে জানে যে সকলো মোৰে আত্মা আৰু পৰমাত্মাৰ স্বৰূপ, সেই অৱস্থাৰ জীৱক ব্ৰাহ্মণ বুলি জানিবা।
“শূদ্ৰঃ ব্ৰাহ্মণতামেতি ব্ৰাহ্মণশ্চেতি শূদ্ৰতাং।
ক্ষত্ৰিয়াঃ জাতমেবন্তু বিদ্যাৎ বৈশ্যাস্তথৈবচ॥”
ইয়াৰ তাৎপৰ্য্য় এই যে, শূদ্ৰ, বৈশ্য আৰু ক্ষত্ৰিয় যি কোনোৱে শ্ৰেষ্ঠ কাৰ্য্য কৰিব সেয়ে ব্ৰাহ্মণ হব আৰু ব্ৰাহ্মণ কুলত জন্ম হৈ যদি অধম কাৰ্য্য় কৰে তেনে সেই লোক শূদ্ৰ হব। শ্ৰীমদ্ভাগবতত লেখা আছে যথা—
“বিপ্ৰাদ্দ্বিষড়গুণযুতাদৰ বিন্দনাভ
পাদাৰবিন্দ বিমুখাৎ শ্বপচং বৰিষ্ঠং।
মণ্যেতদৰ্পিত মনোবচনে হিতাৰ্থং
প্ৰাণং পুনাতি সকুলং নতু ভুৰিমানঃ॥”
ইয়াৰ তাৎপৰ্য্য এই যে, বিপ্ৰ (ব্ৰাহ্মণ) যদি জ্ঞান, সত্য,দম, শাস্ত্ৰজ্ঞান, অমাৎসৰ্য্য, লজ্জা , ক্ষমা, ক্ৰোধশূন্যতা, যজ্ঞ, দান,ধৈৰ্য্য, শম এই বাৰ গুণযুক্ত হৈয়ো বিষ্ণু ভগৱানত নিষ্ঠা ভক্তিযুক্ত নহয় তেনে সি চণ্ডালতকৈয়ে অধম, নিজেই অপবিত্ৰ আপোন কুল বা আনক কি পবিত্ৰ কৰিব? পৃথিবীয়ে তাৰ ভাৰ বহন কৰিবৰ অক্ষম। আৰু যদি চণ্ডাল হৈয়ো আপোনাৰ মন, ধন আৰু তনু বিষ্ণু ভগৱানত অৰ্থাৎ পূৰ্ণ পৰব্ৰহ্ম জ্যোতিঃস্বৰূপ গুৰু
