দ্বাদশ অধ্যায়
বিয়াৰ বিষয়ে
সৰ্ব্বানন্দৰ ঘৰৰ পৰা দীনবন্ধু পোনেই ঘৰলৈ আহিল। তেওঁৰ মোমায়েকে তেতিয়া চ’ৰা ঘৰতে বহি তেওঁলৈ বাট চাই আছিল। দীনবন্ধুৰ মোমায়েকৰ ঘৰ বৰ বেচি দূৰত নহয়, নগৰৰ পৰা মুঠেই ছমাইলমান হ’ব; তেওঁৰ বয়স তিনি কুৰিৰ ওচৰা-উচৰি। মানুহজন বৰ নৈষ্ঠিক, গা নোধোৱাকৈ তামোল এখনো মুখত নিদিয়ে। দীনবন্ধুৰ ঘৰলৈ আহিলেও একো নাখায়; নিতান্ত খাব লগাত পৰিলেও নিজে ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পৰা পানী আনি টৌ-খুটি মাৰি খাব লগাত পৰে। দীনবন্ধু তেওঁৰ ঘৰলৈ গলেও তেওঁ পিন্ধি যোৱা কাপোৰ-কানি সলাই গা-পা ধূলেহে জলপান এটাকে খাব পাৰে। সেই দেখিয়েই যেতিয়া তেতিয়াই দীনবন্ধু তেওঁৰ ঘৰলৈ নাযায়। আজি মোমায়েকক হঠাৎ অহা দেখি কিবা বিশেষ প্ৰয়োজন আছে বুলি তেওঁ অনুমান কৰিলে। ওচৰ পায়েই তেওঁ সুধিলে, — “পিচে মোমাইদেউ দেখোন? কেতিয়াবাই আহিল নেকি?”
মোমাই — কেতিয়াবাই নহয়, এই অলপতেহে আহিছোঁ।
দীন — পিচে দেখোন অসময়ত আহিল, আজি জানো ইয়াতে থাকিব ?
মোমাই — এৰা, নাথাকিমনো কেলেই ! ঘৰত ভাতে কান্দক। আৰু মই ইয়াত লঘোন দি কান্দো !
দীন — তেনেহলে ৰাতিকৈ আহিল কিয়?
মোমাই — দিনত আহিলে আকৌ তোক লগ পালেহে হৈছে।