সমৰ্থ হৈছিল। বৰ্তমান অসমৰ বিদ্যালয়সমূহত চলি থকা সৰ্বশিক্ষা আঁচনিখনে তেখেতৰ সেই প্ৰবন্ধটিৰ মূল অনুভৱখিনিকে যেন ৰূপায়িত কৰিছে এনে ভাব হয়।
মধুমেহ ৰোগে তেখেতৰ শৰীৰত বেয়াকৈ প্ৰভাব বিস্তাৰ কৰিছিল। লাহে লাহে তেখেতৰ শৰীৰৰ বৃক্ক দুটাও আক্ৰান্ত হৈ দুৰ্বল হৈ আহিছিল। দুৰ্বল শৰীৰেৰে তেখেত গৃহবন্দী যেন হ’ল। দাদাৰ এনে অৱস্থাৰ সময়চোৱাৰ কোনোবা এদিন মই খবৰ লবলৈ গৈছিলো। বহুদিনৰ মূৰত দাদাক দেখি, তেখেতৰ ভগ্নপ্ৰায় শৰীৰটো দেখি মনটো সেমেকি উঠিছিল। চকুৰ সেই উজ্জ্বলতা আৰু নাই, বৰং বিষাদৰ এক অস্পষ্ট আচ্ছাদনে তেখেতৰ মুখমণ্ডলত সানি দিছিল স্বপ্ন ভংগৰ বেদনা। দুৰ্বল শৰীৰ, দুৰ্বল কণ্ঠস্বৰ। সেই তাহানিতে মোৰ শৈশৱত লগ পোৱা সুন্দৰ সুঠাম মানুহজন যেন কৰবাত হেৰাই গ'ল। এয়া মোৰ বাবে যেন অচিনাকী আন এজন উমেশ দাদা! এয়াই হয়তো নিয়তি আছিল। তেখেতে মোক জনাইছিল তেখেতৰ বহু ভৱিষ্যৎ পৰিকল্পনাৰ ৰূপায়ন নোহোৱাৰ কথা। কাৰণ দুৰাৰোগ্য ব্যাধিয়ে তেখেতক আগবাঢ়িব দিয়া নাছিল। এনে এজন কৰ্মোদ্যমী মানুহৰ বাবে এয়া অভাৱনীয়। সেয়ে ভাবি দুখ লাগে, সমাজৰ বাবে সজ চিন্তা কৰা, নিজৰ কৰ্মক্ষেত্ৰ বিদ্যালয়খনিৰ উন্নতিৰ কথা ভবা, সংগীতৰ চৰ্চাৰে সমাজ জীৱনক আনন্দমুখৰ কৰিব খোজা এনে এজন কৃতবিদ্য পুৰুষক নিয়তিয়ে আমাৰ মাজৰ পৰা অকালতে লৈ গ’ল। তেখেতৰ আত্মাই চিৰশান্তি লাভ কৰক এয়াই নেদেখাজনৰ ওচৰত আমাৰ প্ৰাৰ্থনা। শেষত মহাভাৰতৰ যুদ্ধত অৰ্জুনৰ প্ৰতি শ্ৰীকৃষ্ণৰ প্ৰবোধ বাণী স্বৰূপ নিম্নলিখিত সেই অমোঘ শ্লোকটি আমাৰ সকলোৰে বাবে সান্ত্বনা হোৱা উচিত—
বাসাংসি জীৰ্নানি যথা বিহায়
নৱানি গৃহণাতি নৰোৎপৰানি
তথা শৰীৰাণি ৱিহায় জীৰ্ণা
নন্যানি সংযাতি নবানি দেহী। (গীতা ২/২২)
অৰ্থঃ মানুহে যেনেদৰে জীৰ্ণ বস্ত্ৰ পৰিহাৰ কৰি অইন নতুন বস্ত্ৰ গ্ৰহণ কৰে, ঠিক তেনেদৰে আত্মায়ো জীৰ্ণ জৰ্জৰ দেহ পৰিত্যাগ কৰি নতুন দেহ ধাৰণ কৰে।•
(লেখক নৱজ্যোতি মহাবিদ্যালয়, কলগাছিয়াৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান বিভাগৰ সহযোগী অধ্যাপক।)
