ভৰিৰ আধ্যা নোহোৱা কৰিছে! নিশা মহৰ কামোৰত তত নাপাই থুপাৰ ধোঁৱা দি বৰষুণৰ টোপালত ভিজা মজিয়াত কিছুমান আধা-ভিজা খেৰৰ ওপৰত ভিজা কানি এখন পাৰি আৰু তেনে বিধৰে কাপোৰ এখন পিন্ধি ধনীৰামৰ নবোঢ়া বধূ! গত দহ্ দহ্ কৰে জ্বৰ! এয়ে দুখীয়াৰ প্ৰণয়ৰ উপহাৰ! এয়ে দুখীয়াৰ প্ৰাণৰ পুতলীৰ আদৰ! হায় দাৰিদ্ৰ্য! এইজনী সুন্দৰী— যাৰ নিপোটল সুঠাম দেহ, স্বৰ্ণ-গৌৰকান্তি, অনিন্দিত শৰীৰৰ লাবণ্যই ৰাজপাটো শুৱনি কৰিব পাৰিলেহেতেন, বামুণৰ বন্ধা দৰিদ্ৰ ধনীৰমৰ হাতত পৰি তেওঁৰ এই দশা!
কম দুখত কবিয়ে কোৱা নাই— “দাৰিদ্ৰ্য-দোষো গুণৰাশি-নাশী”। গিৰীয়েকে দিনে ৰাতিয়ে খাটি টেপু-বাপুৰ ঘৰতে থাকে— ঘৰত যে সুন্দৰী ষোড়শী গাভৰু ছোৱালী এজনীয়ে একান্ত নিৰ্ভৰ কৰি তাৰেই ফালে চাই আছে— ভোক গুচাবৰ বাবে, লাজ গুচাবৰ বাবে, আশ্ৰয় পাবৰ বাবে— সেই কথা ভাবিবলৈ ধনীৰামৰ অবসৰ নাই। থাকিলেও, দীঘল হুমুনিয়াটোকো চেপা মাৰি ধৰি সি নিৰ্ব্বাক নিষ্পন্দ হৈ সকলো আঁতৰাই থয়।
আজি তিন দিন ঘৈণীয়েকে খাবলৈ পোৱা নাই; পিন্ধিবলৈ কাপোৰ নাই; ঘৰটো বৰষুণত উৰুষে। চাৰিওফালে বোকা-পানী। ঘৈণীয়েকৰ পুৱাৰপৰা জ্বৰ। কোনে খবৰ কৰে দুখীয়াৰ প্ৰণয়িনীৰ! সেই সময়তে সংসাৰত কিমান সহস্ৰ-কোটি টকা খেলা বা আমোদত নাইবা অনাৱশ্যকীয় স্বচ্ছন্দতাত
