তেজপুৰ টাউনৰপৰা ২০ ক্ৰোশ অন্তৰত ভালুকপুং নামে ঠাইত অৱস্থিত। দুয়ো নগৰৰে ভগ্নাৱশেষৰ কীৰ্তিচিন এতিয়াও ঠায়ে ঠায়ে পৰি ৰৈছে। উষাদেবী যুৱতী হোৱাত, তেওঁৰ ৰূপলাৱণ্যৰ কথা ভাৰতৰ চৌদিশে ৰাষ্ট্ৰ হৈ পৰিল। পিচে, তেওঁৰ প্ৰিয়তমা সখী চিত্ৰলেখাৰ যোগবিদ্যাৰ অলৌকিক কৌশলত, শ্ৰীকৃষ্ণৰ নাতি অনিৰুদ্ধকুমাৰে গোপনে আহি উষাদেৱীক গান্ধৰ্ব প্ৰখামতে বিয়া কৰায়; আৰু তেওঁ বাণ-ৰজাৰ হাতত বন্দী হয় (১)। সেই আপাহতে শ্ৰীকৃষ্ণ আৰু বাণ-ৰজাৰ মাজত এখন ঘোৰতৰ ৰণ লাগে (২)। বাণ-নৰপতি এজন বৰ শিৱভক্ত ৰজা আছিল। তেওঁ প্ৰতিষ্ঠা কৰোৱা বৰ্তমান ৰুদ্ৰপদ আৰু মহাভৈৰৱ (৩) দেৱালয়ত তেওঁ শিৱ-পূজা কৰিছিল। উষাদেৱীয়ে ভৈৰৱী দেৱীৰ উপাসনা কৰিছিল। তেওঁৰ পিতাকৰ দ্বাৰাই প্ৰতিষ্ঠিত বৰ্তমান ভৈৰৱী দেৱালয়তে তেওঁ শক্তি-পূজা কৰিছিল। বাণ-ৰজাৰ পিচত, পুতেক ইন্দ্ৰ- দমন, আৰু তেওঁৰ পিচত, তেওঁৰ পুতেক ভলুকা ৰজা হয়। আজিকালি অঁকাবিলাকে বাণ-ৰজাৰ নাতি সেই ভলুকাৰ বংশৰ মানুহ বুলি চিনাকি দিয়ে।
অন্ধযুগ-খ্ৰী:পূ: ১৩০০ চনৰপৰা খ্ৰীষ্টাব্দৰ আৰম্ভণলৈকে এই ছোৱা পুৰণি অসম বা কামৰূপৰ বুৰঞ্জীৰ অন্ধযুগ। এই ছোৱাৰ উল্লেখযোগ্য তথ্য অদ্যপি ওলোৱা নাই।
দেবেশ্বৰ-নৰকাসুৰৰ বংশাৱলীৰ শেহছোৱাত,খ্ৰী: শতাব্দীৰ প্ৰথম শতিকাত, দেবেশ্বৰ নামে এখন শূদ্ৰ ৰজাই কামৰূপত ৰাজত্ব কৰাৰ তথ্য পোৱা যায়। তেওঁৰ ৰাজত্ব কালত, বৌদ্ধধৰ্মৰ শ্ৰীবৃদ্ধিত বিশেষ বাধা জন্মাই, কামাখ্যাত শক্তি-পূজা অধিক বলৱতী কৰিবৰ অৰ্থে তেওঁ বৰ পুৰুষাৰ্থ কৰিছিল।
নৰশঙ্কৰ বা নাগাক্ষ :-খ্ৰী: ৩৭৮ চনত, স্বৰ্ণপীঠত, নৰশঙ্কৰ নামেৰে এজন ৰজা হয়। তেওঁৰ বংশধৰ ৰজাই প্ৰায় চাৰিশ বছৰমান প্ৰতাপগড়ত ৰাজত্ব কৰে। বিশ্বনাথৰ অন্তৰ্গত প্ৰতাপগড়ত নাগশঙ্কৰ দেৱালয়ৰ ওচৰতে প্ৰথমে তেওঁৰ ৰাজধানী পতা হৈছিল। শঙ্কৰ বংশৰ ৰজাই দান কৰা দেৱোত্তৰ মাটি এতিয়াও নাগশঙ্কৰ দেৱালয়ৰ নামত আছে। এই বংশৰ মিমং, গজং, শ্ৰীবং আৰু মৃগং নামে চাৰিজন ৰজাই ২০০ বছৰ লোহিত্যপুৰত ৰাজত্ব কৰে। বিশ্বনাথ লোহিত্যপুৰৰ ৰাজধানী আছিল।
সঙ্কল- চতুৰ্থ শতাব্দীৰ আৰম্ভণত সঙ্কল নামেৰে এজন প্ৰৱলপতাপী ৰজাই কামৰূপত ৰাজত্ব কৰিছিল। তেওঁ কামৰূপৰ আদি অধিবাসী। সঙ্কল ৰজাই কামৰূপৰ ফালে দিগ্বিজয় কৰি ফুৰিছিল। তাৰ ভিতৰত কেদাৰ ব্ৰাহ্মণ নামে আৰ্য্যাৱতৰ এজন প্ৰৱল প্ৰতাপী ৰজাৰ ওপৰত কৰা আক্ৰমণেই প্ৰধান। সঙ্কলে প্ৰথমে বেহাৰ আৰু ভাগীৰথীৰ পূবপাৰৰ দেশবোৰ জয় কৰি, তাৰপৰা বহু সংখ্যক সৈন্য-সামন্ত গোটাই লৈ, কেদাৰ ব্ৰাহ্মণক আক্ৰমণ কৰেগৈ। দুয়োপক্ষৰ মাজত ঘোৰতৰ যুদ্ধ হয়। পিচে,
(১) "কুমাৰহৰণ" আখ্যানৰ এয়ে আঁতিগুৰি।
(২)বৈষ্ণৱৰাজ শ্ৰীকৃষ্ণ আৰু শৈৱৰাজ বাণ-ৰজাৰ মাজত হোৱা ৰণ কাৰণে ইয়াক "হৰি-হৰ যুদ্ধ" বোলা হয়। অৰ্থাৎ, এইখন বিষ্ণু(হৰি) আৰু শিৱ(হৰি) এই দুই ঐশ্বৰিক শক্তিৰ প্ৰতিনিধিৰ মাজত হোৱা ৰণ।
(৩) শোণিতপুৰত (এতিয়া তেজপুৰ) বাণ-ৰজাই এই মহাভৈৰৱ মন্দিৰত প্ৰতিষ্ঠা কৰা বিগ্ৰহ ভাৰতবৰ্ষৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ।
