নৱম অধ্যায়।
পৃথিবীৰ অন্তৰভাগ।
পৃথিবীৰ খোলাৰ তৰপা-তৰপি গঠন-তাৰ পৰা পৃথিবীৰ ইতি হাস কি জনা যায়—সময় সঙ্ঘটিত ইতিহাস জানিবৰ উপায় পোত গৈ থকা হাৰ-ঘাই দুবিধ স্তৰ-স্তৰৰ তালিকা সাগৰ আরু ভূমিৰ'স্থান পৰিবৰ্ত্তন-ভূমিৰ ঊৰ্দ্ধ ক্ষেপণ, অধোক্ষেপণ—তাৰ প্ৰমাণ আশিয়া আরু ইউৰোপৰ স্থানে২ আগৰ কালৰ সমুদ্ৰ—পৃথিবীৰ তাপ অন্তৰলৈ ক্ৰমে বেচি—পৃথিবীৰ মাজ ভাগ উত্তপ্ত দ্ৰৱ প্ৰস্তৰৰ সৰ্ব্ব প্ৰথম দ্ৰৱ উত্তপ্ত পিণ্ডবৎ অৱস্থা কিরূপে উত্তপ্ত পিণ্ডবৎ পৃথিবী চেঁচা হৈ পৰ্ব্বত সাগৰ থিত হৈছে—ট্ৰেপ-প্ৰস্তৰৰ উৎপত্তি- পূৰ্ব্ব কালৰ ভাৰতীয় আগ্নেয়-গিৰি। ••• ••• ১২০-১৩৪ পৃষ্ঠা।
দশম অধ্যায়।
ভূমিকম্প আরু আগ্নেয়গিৰি।
ভূমি কম্পৰ লক্ষণ—আসাম দেশৰ ভূমিকম্প-ভূমি কম্পৰ কাৰণ—তিনি বিধ ভূমিকম্প-লিচকনৰ ভূমিকম্প—ৰণ হ্ৰদৰ উৎপত্তি আগ্নে-গিৰিৰ কাৰণ-তাৰ আকৃতি—অগ্ন্যুৎপাতৰ আনুষঙ্গিক ঘটনা বিলাক-কচেগুইনাত্ আগ্নেয়-গিৰিৰ উৎপাত; ভিচুভিয়চ আগ্নেয়-গিৰিৰ ছাইত হাৰ, কিউলেনীয়ন আৰু পম্পাই নগৰ পোত যোৱা-নুমুৱা আরু জলি থকা আগ্নেয়-গিৰি-জাবা দ্বীপৰ ৰোকা আগ্নেয়-গিৰি-সদ্যঃ উৎপন্ন মালপে আগ্নেয়-গিৰি আরু নৰগিৰি- —জলিথকা আগ্নেয়-গিৰিৰ সংখ্যা আরু শ্ৰেণী—সমুদ্ৰৰ তলৰ আগ্নেয়-গিৰি; বাড়বাগ্নি। ••••• ••••• ১৩৫-১৫৩ পৃষ্ঠা।
