অৰুনোদই সম্বাদ পত্ৰ/ফেব্ৰোআৰি, ১৮৪৬: বিভিন্ন সংশোধনসমূহৰ মাজৰ পাৰ্থক্য

==ষষ্ঠ পৃষ্ঠা==

বধিলে । এতিয়াৰ দিনত মুদৈৰ জাহাজবিলাকে ৯ মাহ বা এবচৰৰ ভিতৰত প্ৰিথিবিক ঘুৰি জাই, বেষ্টন কৰা এনে সুগম হৈচে ।

প্ৰিথিবি জে গোল তাৰ দুতিয় প্ৰমান এই । সমুদ্ৰৰ পৰা জদি কোনো জাহাজ তিৰলৈ আহে তেহে তিৰত থকা লোকবিলাকে প্ৰথমে তাৰ মস্তুলৰ আগটো দেখে, পাচে ক্ৰমে ক্ৰমে তলিলৈকে দেখিবলৈ পাই, সেই মতে জাহাজত থকাবিলাকে আগৈএ তিৰত থকা পৰ্বত গচ আৰু ঘৰ ইত্যাদি দেখে; কিন্তু জিমান ওচৰলৈ আহে তিমান মাটিলৈকে দেখিবলৈ পাই । আৰু মানুহৰ চকু এনে স্ৰজন হৈচে, জে সৰু বস্তুতকৈ ডাঙ্গৰ বস্তু অনেক দুৰ দেখে, এতেকে প্ৰথিবি জদি সমান হলহেঁতেন তেহে জাহাজৰ অতি সৰু মাস্তুল নে দেখাকৈ তাৰ ডাঙ্গৰ গাটো অৱস্যে আগৈএ দেখিলেহেঁতেন । এই দ্ৰিষ্টান্তৰ দোআৰাই প্ৰিথিবি ঘুৰনিয়া হোআৰ প্ৰমান আৰু দ্ৰিঢ় হই । আমি জেনেকৈ সমুদ্ৰক ঘুৰনিয়া দেখোঁ সেই ৰুপ প্ৰিথিবিৰ ঘুৰনিয়া ভাও পৰ্বত ও গচ ও গ্ৰাম আদিৰ দোআৰাই জুৰি থকা দেখিবলৈ নে পাওঁ; কিন্তু উতৰে তাতাৰ নামেৰে জি দেস আচে সি সমান থল আৰু গচ গচনি নাই কিয়া, এই কাৰনে ততে জেতিয়া মানুহ অতি দুৰে থাকে তেতিয়া তাৰ মুৰটো আগ বাৰ্হি দেখে, পাচে কান্ধ আৰু বুকু গাঁৰিকে আদি কৰি জিমান ওচৰ হই তিমান ক্ৰমে ক্ৰমে ভৰিলৈকে দেখা জাই । প্ৰিথিবি জে ঘুৰনিয়া তাৰ দ্ৰিঢ় প্ৰমান এই, জেতিয়া চন্দ্ৰ গ্ৰহন হই তেতিয়া প্ৰিথিবিৰ চাঁ চন্দ্ৰ ওপৰত ঘুৰনিয়া আকাৰে পৰে । জদি প্ৰিথিবি ঘুৰনিয়া ন হলহেঁতেন তেহে এনেকুআ দেখা ন গলহেঁতেন; কিয়নো ঘুৰনিয়া বস্তুৰ বাহিৰে অন্য কোনো বস্তুৰ চাঁ সম্পুৰ্নভাৱে ঘুৰনিয়া হব নোআৰে । সুৰ্জ আৰু চন্দ্ৰৰ মাজত প্ৰিথিবি প্ৰবেস হোআতে চন্দ্ৰ গ্ৰহন হই, এই কাৰনে জেনেকুআ প্ৰিথিবিৰ আকাৰ তেনেকুআ চাঁ চন্দ্ৰৰ ওপৰত পৰে । বেলেগ বেলেগ দেসৰ ভিন ভিন মানুহে অনেক বাৰ চন্দ্ৰ গ্ৰহন দেখিচে, তাতে ঘুৰনিয়াত বাজে কেতিয়াও অন্য ৰুপ কেও দেখা নাই । এই কাৰনে এই এই ওপৰে লিখা পৰিমানৰ দোআৰাই সকলো দেসৰ লোকবিলাকে প্ৰিথিবিৰ ঘুৰনিয়া আকাৰ নিচই কৰিচে । কিন্তু পৰ্বতবিলাকৰ ওখ হোআ আৰু সাগৰবিলাক চাপৰ হোআৰ কাৰনে জদি কোনোএ প্ৰিথিবিৰ ঘুৰনিয়া আকাৰ ন হই বুলি কই, তেন্তে তাৰ উতৰ এই, ৰবাব টেঙ্গাৰ গাৰ ওপৰত অলপ অলপ ওখ চাপৰ ওখ থকাতো তাক ঘুৰনিয়া বোলে, তেনেকৈ প্ৰিথিবিক দেখা জাই । ইয়াৰ প্ৰমান এই, হিমালই পৰ্বততকৈ প্ৰিথিবিত আৰু ওখ পৰ্বত নাই, সি ওখই ৫ মাইল অৰ্থাত আৰ্হৈ ক্ৰোস; কিন্তু প্ৰিথিবিৰ পথালি অৰ্থাত তাৰ সোঁ মাজৰ জোখ ৭০০০ সাত হেজাৰ মাইলতকৈ অধিক হই, অৰ্থাত প্ৰিথিবিতকৈ সেই পৰ্বত ১৪০০ গুনে সৰু । প্ৰিথিবিৰ ঘুৰনিয়া আকাৰৰ প্ৰমান এইবিলাক দিলোঁ, পাচৰ অৰুনোদয়ত প্ৰিথিবিৰ পৰমানৰ বিসয়ে লিখিম ।

 

লিটিস্যা নামেৰৈ এক নতুন সকত জাহাজ সনিবাৰ ১৫ চেপ্তেম্বৰ তাৰিখত মৰিচ মাজুলি এৰি কলিকতা নগৰলৈ জাবলৈ ধৰিলে ।পাচে ঐসান্য দিসে দু দিন গৈ দাও বাৰৰ ৰাতিত কাপ্তান সাহাবে সেই ঐসান্য দিসে গৈ থাক বুলি হুকুম দিলে; কিন্তু সিল বালি চট সেই ঠাইত আচে তাকে ভালকৈ চাই জাবা বুলি ন কলে । সেই ৰাতি ডাৱৰিয়া এন্ধাৰ; কাপ্তানৰ প্ৰধান সহাই জাহাজ চলাওঁতে এক ঘণ্টাতে ৮ ডাঁৰৰ বাট জোআ বেগেৰে গৈ ৰাতি নু পুআত এটা সিলত উঠি ৰল । তাতে জাহাজ পাতল কৰিবলৈ বস্তু উলিয়াই পলাবৰ নিমিতে হুকুম দিলে, কিন্তু লাস্কাৰ অৰ্থাত পাল তৰা কুলিবোৰ বিচুৰ্তি হৈ আগ্যা নু সুনি আলা নাম মাথোন লৈ একো কাম ন কৰিলে । পাচে সাগৰৰ ঢৌএ বৰ বেগেৰে খুন্দা মাৰি জাহাজৰ ওপৰত ঘনে ঘনে পৰি থকাত জি তিনি খন নাও জাহাজত নিএ তাৰ দুখন ভাঙ্গি পেলালে, সৰু নাও এখন থাকিল । মানুহে তাক পানিত পেলাই, লেজু ডালৰ আগত ধৰি ওচৰত থকা সৰু মাজুলিলৈ গৈ সেই