ওঁ ব্ৰহ্মপুত্ৰ মহাভাগ শান্তনোঃ কুলনন্দন।
অমোঘাগৰ্ভসম্ভূত পাপং লৌহিত্য মে হৰ॥
অশোকাষ্টমীৰ দিনাই বহুলোকে পিতৃ-পুৰুষ, পূৰ্বপুষসকলৰ মুক্তিৰ বাবে বিষ্ণুপদত পিণ্ডদান, তৰ্পণ আদি আৰু লৌহিত্যত অস্থি ক্ষেপণ কৰে। পিণ্ডদান অস্থিক্ষেপণ, শ্ৰদ্ধাদি বছৰৰ বাৰ মাহতে, তিথি মতে ইয়াত কৰিব পাৰি।
অশোকাষ্টমীৰ দিনা অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়ত দোকান-পোহাৰেৰে সৈতে এখন ডাঙৰ মেলা বহে।
এইবোৰৰ উপৰিও অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়ত সূৰ্যগ্ৰহণ, চন্দ্ৰগ্ৰহণ, চ’ত মাহৰ কৃষ্ণ- পক্ষৰ শতভিষা নক্ষত্ৰযুক্ত ত্ৰয়োদশী তিথিৰ দিনা বাৰুণীস্নানৰ সময়তো যাত্ৰীৰ সমাবেশ হোৱা দেখা যায়। তদুপৰি আহিন মাহৰ কৃষ্ণপক্ষৰ প্ৰতিপদৰপৰা অমাৱস্যালৈ এই পোন্ধৰ দিন প্ৰেতপক্ষ বা অপৰপক্ষৰ ভিতৰত পাৰ্বণ-শ্ৰাদ্ধ, তৰ্পণ, অস্থিক্ষেপণ, স্থান-দানাদি বহুলোকে কৰে। শেষৰ দিনা মহালয়া পাৰ্বণ- শ্ৰাদ্ধ উপলক্ষে ইয়াত বহু তীৰ্থযাত্ৰীৰ সমাগম হয় পিতৃ-পুৰুষৰ শ্ৰাদ্ধাদি এই সময়ত কৰিলে বংশ উদ্ধাৰ আৰু প্ৰেতাত্মাৰ মুক্তি হয়।
অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়খন অসম তথা ভাৰতবৰ্ষৰ ভিতৰতে এখন বিখ্যাত তীৰ্থস্থান। অকল অশ্বক্ৰান্তই নহয় অসমৰ কামাখ্যা, বশিষ্ঠাশ্ৰম আদি তীৰ্থস্থানৰ কথাও ভাৰতবৰ্ষত জনাজত। প্ৰতি বছৰে অসংখ্য তীৰ্থযাত্ৰী এই তীৰ্থস্থানবোৰ দৰ্শন কৰিবলৈ আহে। কোনো কোনো তীৰ্থস্থান দৰ্শনত পাপ খণ্ডন হয়, কোনো কোনো তীৰ্থস্থান দৰ্শনত মুক্তি লাভ হয়, পুনৰ্জন্ম নহয় বুলি ধৰ্মাৱলম্বী- লোকে অসমৰ নানান তীৰ্থ দৰ্শন কৰে। এই তীৰ্থবোৰৰ মাহাত্ম্য আমাৰ পুৰণি শাস্ত্ৰবোৰত পোৱা যায়। অশ্বক্ৰান্ত তীৰ্থৰ মাহাত্ম্যও ‘যোগিনী তন্ত্ৰ’ আদিত সুপষ্টকৈ উল্লেখ কৰিছে।
“অশ্বক্ৰান্তসমং তীৰ্থং নাস্তি ব্ৰহ্মাণ্ড গোচৰে।” সেয়ে অসমৰপৰা ভাৰতবৰ্ষৰ কোনো তীৰ্থস্থান দৰ্শন কৰিবলৈ যোৱাৰ আগতে অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়ৰ বিষ্ণু মন্দিৰত নৈবেদ্য, ভোগ আদি দি যোৱাৰ প্ৰথা পুৰণি কালৰপৰা প্ৰচলিত আছে, আৰু ধৰ্মপ্ৰাণসকল উভতি আহিও পুনৰ অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়তে সেৱা জনায়।
অশ্বক্ৰান্ত দেৱালয়ৰ শ্ৰীশ্ৰীবিষ্ণু ভগৱানৰ পাদোদক মাংগলিক আৰু শান্তি-
জল হিচাপে ল’বলৈ লোকসকলে নি গঙ্গাজলৰদৰে সংৰক্ষণ কৰে।
