তেওঁলোকক বিচাৰিবলৈ যোৱাটো যুক্তিসঙ্গত বুলি নেভাবিলোঁ।
তেওঁলোক দুজনে মোক লৈ যাবলৈ অহাত তেওঁলোকৰ ওচৰত কৃতজ্ঞতা জনাওঁ, যদিও তেওঁলোকে নিস্বাৰ্থভাৱে মোৰ ওচৰলৈ অহা নাছিল। ডক্চৰ ওচৰতে ৰেল ষ্টেশ্যন। ৰেলগাড়ীত উঠি আমি ফেঞ্চৰ্চ ষ্ট্ৰিট (Fen-church Street) বুলি টিকট কৰিলোঁ। ডক্চৰপৰা আচল লণ্ডন পোন্ধৰকুৰি মাইলমান দূৰ। এই Fen-church Street আচল লণ্ডনৰ মাজত। এই ষ্টেশ্যনত নামি এখন হ্যান্চাম ক্যাবত (Hensom Cab) উঠিলোঁ। এই হ্যান্চাম ক্যাব আমাৰ অসমৰ মানুহৰ আচৰিত হেন লাগিব। গাড়ীৰ আগত বহি সচৰাচৰ যেনেকৈ গাড়ী চলোৱা যায়, এইৰকম গাড়ী সেইৰূপে চলোৱা নেযায়। গাড়ীৰ পাছফালৰ চালৰ ওপৰত বহি চলোৱা হয়। আৰোহী তলত বহে। এক ঘোঁৰাৰ গাড়ীত দুজনতকৈ সৰহ আৰোহী বহিলে বহিবলৈ অসুবিধা হয়। কলিকতাত বিলাতলৈ যোৱাৰ আগেয়ে এনে এখন গাড়ী দেখা মোৰ মনত পৰে; কিন্তু আজিকালি নাই। হ্যান্চাম বুলি এজন মানুহে এই গাড়ী সৃষ্টি কৰাৰ গুণে ইয়াৰ নাম ‘হ্যান্চাম ক্যাব’ হৈ গ'ল।
আমি ক্যাবত বহি লণ্ডনৰ মাজেদি যাবলৈ ধৰিলোঁ। ৰায়চৌধুৰীৰ লগত অলপ অলপ কথা পাতি যাবলৈ ধৰিলোঁ। কিন্তু সৰহ সময়— লণ্ডনৰ লোকাৰণ্য, গাড়ী- ঘোঁৰাৰণ্য বাটবোৰ চায়েই গৈছিলোঁ। তেতিয়া আমাৰ মনৰ ভাব কেনে হৈছিল পাঠকসকলক কেনেকৈ জনাম? আমি যদিও বিলাতত বহু বছৰ আছিলোঁ আৰু তাৰ পাছত দুবাৰো বিলাতলৈ গৈছিলোঁ, কিন্তু সেই মনৰ ভাব আৰু আমাৰ উভতি অহা মনত নপৰে।
মি: ঘোষালে আমাক মিচেচ্ মল্লিকৰ ঠিকনা ডক্চত দি গৈছিল। 13, St. Stephen's Road, Bayswater. আমি সেইবুলি গাৰোৱানক কৈ সেই ঠাইলৈ যাবলৈ ক'লোঁ। মিচেচ্ মল্লিক কলিকতাৰ বাৰিষ্টাৰ স্বৰ্গীয় ও. চি. মল্লিকৰ পত্নী। তেওঁ, তেওঁৰ ল'ৰাৰ শিক্ষাৰ নিমিত্তে বিলাতত আছিল।
গাৰোৱানক কিমান দিলো মনত নাই। আমি আবেলি চাৰি বজাৰ সময়ত সেইখিনি পালোঁগৈ। সেইদিনাৰ তাৰিখ ৮ নবেম্বৰ আছিল। বতৰ কুঁৱলী আৰু জাৰ। জাৰৰ প্ৰকোপ তিমান বেছি মনত নপৰে। মিচেচ্ মল্লিকে আমাক দেখি আচৰিত হ'ল, কিন্তু যত্ন কৰি অভ্যৰ্থনা কৰিলে।
মিচেচ্ মল্লিক প্ৰভৃতিয়ে যদিও খোৱা শেষ কৰিছিল, মিঃ জগদীশ ৰায়চৌধুৰী আৰু
